Libro IV: vv. 1-30 Didone
Book IV:lines1-30 Dido
584 Et iam prima novo spargebat lumine terras
585 Tithoni croceum liquens Aurora cubile
586 Regina e speculis ut primum albescere lucem
587 Vidit et aequatis classem procedere velis
588 Litoraque et vacuos portus sensit sine remige,
589 Terque quaterque manu pectus percussa decorum
590 Flaventisque abscissa comas"Pro Iuppiter !ibit
591 Hic"ait"et nostris inluserit advena regnis?
592 Non arma expedient totaque ex urbe sequentur
593 Diripientque rates alii navalibus ?ite,
594 Ferte cite flammas ,date tela,impellite remos!
595 Quid loquor aut ubi sum?quae mentem insania mutat?
596 Infelix Dido,nunc te facta impia tangunt?
597 Tum decuit cum sceptra dabas.En dextra fidesque!
598 Quem secum patrios aiunt portare Penates ,
599 Que subiisse umerisse confectum aetate parentem!
600 Non potui abreptum divellere corpus et undis
601 Spargere? Non socios ,non ipsum absumere ferro
602 Ascanium epulandum patriisque ponere mensis?
603 Verum anceps pugnae fuerat fortuna .Fuisset :
604 Quem metui moritura?faces in castra tulissem
605 Implessemque foros flemmais natumque patremque
606 Cum genere extinxem,memet super ipsa dedisem.
607 Sol,qui terrarum flammis opera omnia lustras,
608 Tuque harum interpres curarum et conscia Iuno
609 Nocturnisque Hecate triviis ululata per urbes
610 Et Dirae ultrices et di morientis Elissae,
611 Accipite haec meritumque malis advertite numen
612 Et nostras audite preces.Si tangere portus
613 Infandum caput ac terris adnare necesse est
614 Et sic fata Iovis poscunt,hic terminus haeret:
615 At bello audaci populi vexatus et armis ,
616 Finibus extorris,complexusavolsus Iuli
617 Auxilium imploret videatque indigna suorum
618 Funera;nec,cum se sub legis pacis iniquae
619 Tradiderit ,regno aut optata luce fruatur,
620 Sed cadat ante diem mediaque inhumatus harena .
621 Haec precor ,hancvocem extremam cum sanguine fundo.
622 Tum vos,o Tyrii,stirpe m et genus omne futurum
623 Exercete odiis cinerique haec mittite nostro
624 Munera.Nullus amor populis nec foedera sunto.
625 Exoriare aliquis nostri ex ossibus ultor,
626 Qui face Dardanios ferroque sequare colonos,
627 Nunc,olim,quocumque dabunt se tempore vires,Litora litoribus contraria,fluctibus unda
628 Litora litoribus contraria,fluctibus undas
629 Imprecor,arma armis:pugnent ipsique nepotesque.”
630 Haec ait et partis animum versabat in omnis ,
631 Invisam quaerens quam primum abrumpere lucem.
632 Tum breviter Barcem nutricem adfata Sychaei
633 (namque suam patria antiqua cinis ater habebat):
634 “Anna cara mihi nutrix huc siste sororem :
635 Dic corpus properet fluviali spargere lympha
636 Et pecudes secum et monstrata piacula ducat.
637 Sic veniat;tuque ipsa pia tege tempore vitta.
638 Sacra Iovi Stygio,quae rite incepta paravi,
639 Perficere est animus finemque imponere curis
640 Dardaniique rogum capitis permittere flammae.”
641 Sic ait.Illa gradum studio celerabat anili.
642 At trepida et coeptis immanibus effera Dido,
643 Sanguineam volvens aciem maculisque trementis
644 Interfusa genas et pallida morte futura,
645 Interiora domus inrumpit liminia et altos
646 Conscendit furibonda rogos ensemque recludit
647 Dardanium,non hos quaesitum munus in usus.
648 Hic,postquam Iliacas vestes notumque cubile
649 Conspexit ,paulum lacrimis et mente morata
650 Incubuitque toro dixitque novissima verba;
651 “Dulces exuviae,dum fata deusque sinebat,
652 Accipite hanc animam meque his exsolvite curis.
653 Vixi et,quem dederat cursum Fortuna ,peregi,
654 Et nunc magna mei sub terras ibit imago.
655 Urbem praeclaram statui,mea moenia vidi,
656 Ulta virum poenas inimico a fratre recepi:
657 Felix,heu nimium felix,si litora tantum
658 Numquam Dardaniae tetigissent nostra carinae.”
659 Dixit ,et os impressa toro,”Moriemur inultae,
660 Sed moriamur”ait.”Sic,sic iuvat ire sub umbras.
661 Hauriat hunc oculis ignem crudelis ab alto
662 Dardanus et nostrae secum ferat omina mortis.”
663 Dixerat,atque illam media inter talia ferro
664 Conlapsam aspiciunt comites ensemque cruore
665 Spumantem sparsasque manus.It clamor ad alta
666 Atria;concussam bacchatur Fama per urbem.
667 Lamentis gemituque et femineo ululatu
668 Tecta fremunt,resonat magnis plangoribus aether,
669 Non aliter quam si immissis ruat hostibus omnis
670 Carthago aut antiqua Tyros flammaeque furentes
671 Culmina perque hominum volvantur perque deorum.
672 Audiit exanimis,trepidoque exterrita cursu
673 Unguibus ora soror foedans et pectora pugnis
674 Per medios ruit ac morientem nomine clamat:
675 “Hoc illud,germana, fuit?Me fraude patebas?
676 Hoc rogus iste mihi,hoc ignes araeque parabant?
677 Quid primum deserta querar?Comitemne sororem
678 Sprevisti moriens?Eadem me ad fata vocasses:
679 Idem ambas ferro dolor atque eadem hora tulisset.
680 His etiam struxi manibus patriosque vocavi
681 Voce deos,sic te ut posita crudelis abessem!
682 Exstinxti te meque,soror,populumque patresque
683 Sidonios urbemque tuam.Date vulnera lymphis
684 Abluam,et,extremus si quis super halitus errat,
685 Ore legam.”Sic fata gradus evaserat altos
686 Semianimemque sinu germanam amplexa fovebat
687 Cum gemitu atque atros siccabay veste cruores.
688 Illa,gravis oculos conata attollere,rursus
689 Deficit;infixunm stridit sub pectore vulnus.
690 Ter sese attollens cubitoque adnixa levavit,
691 Ter revoluta toro est oculisque errantibus alto
692 Quasivit caelo lucem ingemuitque reperta.
693 Tum Iuno omnipotens longum miserata dolorem
694 Difficilisque obitus Irim demisit Olympo,
695 Quae luctantque animam nexosque resolveret artus.
696 Nam,quia nec fato,merita nec morte peribat,
697 Sed misera ante diem subitoque accensa furore,
698 Nondum illi flavum Proserpina vertice crinem
699 Abstulerat Stygioque caput damnaverat Orco.
700 Ergo Iris croceis per caelum roscida pinnis
701 Mille trahens varios adverso sole colores
702 Devolat et supra caput adstitit:”Hunc ego Diti
703 Sacrum iussa fero teque isto corpore solvo.”
704 Sic ait et dextra crinem secat:omnis et una
705 Dilapsus calor atque in ventos vita recessit.
| |
