Pasqyra e lendes
Hyrje Pamja ideologjike e problemit Marrėdhėniet midis vendeve ish-socialiste dhe vendeve tė Evropės Perėndimore e Amerikės Krijimi dhe pėrhapja e partive nacionaliste nė vendet e Evropės Ekzistenca e sferave dhe zonave tė influencės; ndikimi i tyre nė marrėdhėniet ndėrkombėtare. Ekzistenca e NATO-s, shpresė pėr paqe apo mjet totalitarizmi? Integralizmi musliman, totalitarizmi dhe marrėdhėniet e sotme ndėrkombėtare. Teoria e NJESHIT nė marrėdhėniet ndėrkombėtare Raporti midis tė drejtės dhe forcės nė marredhėniet ndėrshtetėrore. Pėrse Amerika ėshtė NJESHI i marredhėnieve tė sotme ndėrkombėtare? Kozmopolitizmi si burim i totalitarizmit A do te kenė shqiptarėt patriotizėm tė madh? |
Ekzistenca
e NATO-s, shpresė pėr paqe apo mjet totalitarizmi?
Nė literaturėn e sotme ka filluar tė propagandohet shumė roli i
NATO-s. Ajo po paraqitet si mbrojtėse e lirisė dhe sovranitetit tė popujve tė
Evropės. Meqenėse tė gjithė janė dakord dhe pohojnė se rreziku mė i madh,
ose, siē e quante Regani, "perandoria e sė keqes", pra, komunizmi u
zhduk, askush nuk mundet tė japė njė shpjegim pse duhet ky garant. Shumė
prej vendeve ish-socialiste po bėjnė lutje pas lutjesh dhe lėshime pas lėshimesh
qė tė hyjnė nė kėtė organizėm. Madje kjo organizatė ushtarake po
trajtohet si mbrojtėse e demokracisė, qoftė dhe me dhunė. Pra, ajo po merr nė
propagandė rolin e pėllumbit tė paqes me anė tė raketave.
A ėshtė NATO shpresė pėr paqe apo mjet totalitarizmi? Njerėzit
tashme e dinė mirė qėllimin e krijimit tė NATO-s dhe Traktatit tė Varshavės.
Ato u krijuan pėr tė mbrojtur me forcėn e armėve sistemet ekonomike e
politike qė u pėrkisnin. Pra, qė tė dy traktatet u krijuan si institucione
dhune. Me dėshtimin e socializmit Traktatati i Varshavės u shpėrbė. Tė
gjitha shtetet ish-socialiste duan tė futen tani nė Paktin e Atllantikut
Verior. Kjo dėshirė kaq e madhe pėr t'u futur nė njė ombrellė pėr t'u
mbrojtur tregon se ato kanė frikė. Eshtė e natyrshme, kur njeriu ka frikė, kėrkon
mjete dhe rrugė pėr t'u mbrojtur. Kjo vlen dhe pėr shtetet. Por, nga ana tjetėr,
shtrohet problemi se nga kush kanė frikė, pasi tani nuk ekziston mė sistemi
socialist, si dhe pyetjen tjetėr, nėse vėrtet pandehin klasat politike tė
vendeve tė vogla qė fuqitė e mėdha tė Evropės Perėndimore do tė prishin
marrėdhėniet me Rusinė apo qoftė dhe me Kinėn pėr hir tė tyre. Kėtė
nuk e besojnė as ata qė e propagandojnė. Rusia, nga e cila kanė frikė
vendet e Evropės Qendrore dhe Lindore, aktualisht ėshtė edhe vetė njė vend
kapitalist. Mund tė thuhet se, me gjithė pėrmbysjen dhe likuidimin e sistemit
socialist (pėr shumė vende pjesėtare tė kėtij sistemi ekzistonte realisht
frika nga hegjemonizmi sovjetik), ndryshimi nė marrėdhėniet ndėrkombėtare
ėshtė fare i vogėl. Sistemi u likuidua, por frika
mbeti. Pra, nuk ėshtė mė nė fuqi socializmi, por ekziston
akoma totalitarizmi. Le tė vazhdojmė
arsyetimin me njė krahasim tjetėr: NATO dhe KSBE-ja: cili ėshtė roli i njėrės
dhe cili i tjetrės. Vetėm po tė krahasojmė kėto dy organizma me
njeri-tjetrin, mund ta bėjmė mė tė qartė problemin dhe thelbin e tij. NATO,
dihet nga tė gjithė se ėshtė institucion qė mbėshtetet mbi detyrimin e
bindjes me ēdo mjet, duke pėrfshirė dhe atė tė forcės dhe dhunės. KSBE-ja
nga ana tjetėr ėshtė njė institucion demokratik, qė mbėshtetet mbi
detyrimin pėr t'u bindur me anė tė konsensusit, marrėveshjes, dialogut
demokratik. Propaganda qė i ėshtė bėrė dhe vazhdon t'i bėhet KSBE-sė ka
qenė marrramendėse. Kjo propagandė zė fill qysh nga Konferenca e Helsinkit e
vitit 1974. Veēanėrisht pas pėrmbysjes sė socializmit ajo ėshtė
konsideruar si shtėpia e pėrbashkėt evropiane, nė tė cilėn mbretėron dhe
duhet tė mbretėrojė harmonia dhe demokracia e kulluar. Shumė shtete
ish-socialiste hyrjen nė tė e kanė konsideruar dhe vazhdojnė ta konsiderojnė
si njė fitore tė madhe tė demokracisė. Megjithatė janė tė paktė ata qė
nė realitet, kanė besim tė rrinė nėn hijen e kėsaj ēatie. Ajo ėshtė aq
e dobėt, saqė nuk mund tė mbrojė njeri. Pėr shtetet qė kanė probleme tė
mprehta apo qė janė tė vogla dhe tė pazhvilluara, ēatia e kėsaj shtėpie
ėshtė njė iluzion mbulimi. Tė qėndrosh nėn kėtė ēati pėr t'u mbrojtur
nga rreziqet do tė thotė, nė mėnyrė figurative, tė pranosh tė tė zėrė
dhe breshri, dhe shiu e bora. Rasti mė
flagrant i kėtij cedimi tė KSBE-sė nga roli i vet ėshtė ēėshtja
boshnjake. Kur bie fjala pėr kėtė ēėshtje nė prapaskenė tė gjithė
politikanėt dhe analistėt seriozė e pranojnė se kjo organizatė demokratike
ka dėshtuar. Ajo ėshtė vetėm pėr kortezi, vetėm pėr vajtje e ardhje
politikanėsh dhe shtetarėsh, pėr tė thėnė se janė marrėdhėniet
demokratike ato qė pėrbėjnė thelbin e marrėdhėnieve tė sotme ndėrkombėtare.
Por praktikisht ajo ende ėshtė krejtėsisht e paaftė tė zgjidhė konflikte tė
mprehta. KSBE-ja kishte vėzhguesit e saj nė Kosovė. Kėta vėzhgues njė ditė
tė bukur Serbia i ktheu mbrapsht. Ndėrsa KSBE-ja nuk ishte nė gjendje ta
detyronte Serbinė t'i pranonte vėzhguesit e saj. Le tė pėrmendim njė rast,
qė ėshtė mė flagrant. Samiti i KSBE-sė nė dhjetor tė vitit 1994 u mblodh
pėr tė diskutuar dhe vendosur lidhur me ngjarjet nė Bosnjė. Rezultati
pėrfundimtar qe njė dėshtim i plotė. Vetėm mosmarrėveshje, disa prej tyre
shumė tė egra. Nuk u arrit tė aprovohej qoftė dhe formalisht njė rezolutė.
Tė paktėn OKB-ja ėshtė mė ndryshe, ajo ua ka marrė dorėn rezolutave. Pra,
samiti dėshtoi, por nuk dėshtoi vetėm njė samit. Shumė mė tepėr, dėshtoi
dhe u diskreditua njė organizėm qė quhet demokratik, nė njė kohė historike
qė quhet demokratike
Pse ka dėshtuar KSBE-ja nė misionin e saj si krijuese e moralit tė
bashkėjetesės, tė njeriut tė lirė tė botės, tė "shėn
Njeriut", siē thuhet? Cila ėshtė arsyeja, pėrse kėrkohet qė rolin qė
ka njė institucion demokratik ta luajė njė institucion ushtarak, pėrse kėrkohet
nė njė kohė demokratike mburoja e institucioneve militare, qė mga vetė
funksioni i tyre janė organizma tė dhunės? Lordi Kerrington, qė ka qenė pėr
disa kohė sekretar i pėrgjithshėm i NATO-s, e jep shumė qartė pse-nė e njė
dukurie tė tillė. Ja pohimi i tij pėr kėtė ēėshtje kaq tė madhe:
Tė pėlqen apo jo, frika i bėn njerėzit t'i hidhen njėri-tjetrit nė
krahė. Sapo ajo zhduket, zhduket dhe nevoja e bashkėpunimit tė ngushtė. © Copyright |