|
|
İtalya
İtalya'da
resmi tatil günleri
Genel
Bilgiler
Binlerce yıl öncesine dayanan yerleşim
merkezlerinin kalıntıları ile dolu olan İtalya’da, MÖ. 1000 yılında
yerli kabilelerin düzenli yerleşim bölgelerinde yaşadıkları
belirlenmiştir. Bu kabileler arasında bugünkü Calabria yöresinde yaşayan
İtali kabilesinin ülkeye adını verdiği söylenmektedir.
İtalya (Apenin) yarımadasının Elen ve Etrüsk
kontrolüne girdiği MÖ. 8. yüzyılda, Roma şehri yedi tepe üzerinde
kurulmuştur. Zaman içinde güçlenen Roma krallığı egemenliğini tüm
Akdeniz’e yaymıştır. Bir süre, cumhuriyetle de yönetilen Roma MÖ.
27-MS. 14 yılları arasında Augustus döneminde imparatorluğa dönüşmüştür.
Büyük Roma İmparatorluğu adıyla anılan bu imparatorluk 395’te Batı
ve Doğu Roma (Bizans) olarak ikiye ayrılmıştır. 476’da Batı Roma
İmparatorluğu’nun yıkılışından sonra çeşitli işgal ve
istilalara, Papalığın iktidar mücadelesine sahne olan ve feodal
sistemle yönetilen şehir devletleri halinde kalan İtalya, 19. yüzyıl
ortalarından itibaren uyanan milliyetçilik duygularıyla birleşme sürecine
girmiştir.
İtalya, Sicilya adası ile yarımadadaki şehir
devletlerinin birleşmesiyle 1861’de ulusal devlet niteliğini kazanmıştır.
1866’da Venedik’in, 1870’de Roma’nın katılımıyla tamamlanan İtalyan
birliğinin kurulmasına giden süreçte Mazzini ideolog olarak, Piemonte
Kontu Cavour aristokrasi sınıfı ile orta sınıfı uzlaştırıcı kişiliği
ve hedefe ulaşmada diplomasi yollarını tercih etmesiyle, Garibaldi gücünü
kullanmasıyla, Sardunya kralı II. Vittorio Emanuele liberal anayasayı
muhafaza etme kararlılığıyla adını duyurmuştur.
Vittorio
Emanuele Anıtı
|
Garibaldi
Anıtı
|
1948 Anayasası İtalya’nın devlet yapısını
parlamenter cumhuriyet olarak belirlemiştir. Cumhurbaşkanı, yedi yılda
bir seçilmektedir. Halihazırda Cumhurbaşkanı olan Carlo Azeglio Ciampi
1999 yılı Mayıs ayında seçilmiştir.
Cumhurbaşkanlığı
(Palazzo Del Quirinale)
İki meclisli yapısı ile Parlamento, beş yıllık
bir süre için seçilen 630 milletvekili ve 315 senatörden oluşmaktadır.
2001 yılı Mayıs ayında yapılan genel seçimler sonucu, merkez–sağ
partiler ittifakı Parlamentoda çoğunluğu sağlamış ve Forza İtalia
Partisi lideri Silvio Berlusconi, Ulusal İttifak Partisi, Kuzey Ligi
Partisi ve Hristiyan Demokrat ve Merkezi Birlik Partisi ile koalisyon
kurarak Başbakan olmuştur.
İtalya’nın idari yapısında ise, serbest
seçimlerle işbaşına gelen bölge (regione), vilayet (provincia) ve
belediyeler (comune) yer almaktadır. 5’i özerk olmak üzere 20 ana
idari bölgeden oluşan İtalya’nın başkenti Roma, Lazio bölgesi içinde
kalan turistik bir şehirdir. Tarihi dokuyu muhafaza etme geleneği çerçevesinde
genel olarak tüm İtalya, özellikle Roma ve çevresi adeta antik
eserlerin sergilendiği bir açık hava müzesi görünümündedir.
Floransa (Firenze) rönesansın doğduğu şehir olarak, sokaklarından
araba yerine gondolların geçtiği Venedik turistik bir cazibe merkezi
olarak, Trieste ve Cenova liman şehri, Milano ise sanayi, ekonomi ve
ticaret merkezi olarak adını duyuran kentlerdendir. İtalya’nın kuzey
bölgelerinde ekonomik gelişmişlik güneye oranla daha ileri boyutlardadır.
Hristiyan
dünyasının merkezi olan, ancak 1929’dan itibaren ayrı bağımsız
devlet statüsünde bulunan ve Papa tarafından yönetilen Vatikan’ı
da, başkent Roma’nın içinde barındıran İtalya’nın nüfusunun
çoğunluğu katolik hristiyandır.
|
Vatikan
(San Pietro Kilisesi)
|
Avrupa Birliği’nin kurucu üyelerinden biri
olan İtalya, aynı zamanda NATO üyesidir ve bu kuruluşun Güney Avrupa
Komutanlığı’na da Napoli kentinde evsahipliği yapmaktadır.
Temel
Göstergeler
Yüzölçümü
|
301.336
km²
|
Tarım
Arazisi
|
141.628
km² (% 47)
|
Orman
Arazisi
|
111.494
km² (% 37)
|
Nüfus
|
57.321.070
(Roma’nın nüfusu: 2.818.021)
|
Nüfus
Artış Hızı
|
%
-0,03
|
Çalışan
İşgücü
|
22
milyon
|
Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH)
|
1,301
milyar Euro
|
GSMH’nın
Sektörel Dağılımı
|
tarım
% 2,6; sanayi % 22,4; hizmet % 75
|
İşsizlik
Oranı
|
%
8,3
|
Kentleşme
Oranı
|
%
30
|
Kişi
Başına Milli Gelir
|
21.780
Euro
|
Toplam
Dış Rezervler
|
50,1
milyar Euro
|
Kamu
Borcunun GSMH’ya Oranı
|
%
106,2
|
Büyüme
Hızı
|
%
0,3
|
Enflasyon
Oranı
|
%
2,2
|
İhracat
Geliri
|
252,6
milyar Euro (2004'ün ilk 11 ayı)
|
Temel
İhraç Kalemleri
|
Makinalar,
mamül ürünler, tekstil, kumaş ve ayakkabı, mobilya, deri giyim,
motorlu araçlar ve gıda maddeleri
|
İhracat
Ortakları
|
Almanya,
Fransa, ABD, İngiltere, İspanya, Türkiye, RF, ÇHC, Japonya
|
İthalat
Gideri
|
252,3
milyar Euro (2004'ün ilk 11 ayı)
|
Temel
İthalat Kalemleri
|
Makineler, nakliye
ve binek araçları, kimyasal maddeler, enerji ürünleri, tekstil,
kumaş ve deri giyim, gıda, kağıt, kauçuk
|
İthalat
Ortakları
|
Almanya,
Fransa, İspanya, ABD, RF, ÇHC, Japonya
|
Turizm
Geliri
|
25,6
milyar Euro (2004'ün ilk 10 ayı)
|
Gelen
Turist Sayısı
|
29.876.000
(2004'ün ilk 10 ayı)
|
Roma’nın Kuruluşu
Roma’nın adını, kenti kuran iki kardeş
olan Romulus ve Romus’tan aldığı söylenmektedir. Bir efsaneye göre,
Alba Longa’nın hükümdarı olan Nimutor’un kardeşi Amulius, ağabeyini
devirir, yönetimi ele geçirir ve Nimutor’un kızı Rea Silvia’nın
iktidara talip olabilecek erkek çocuğu olmaması için onu Vesta’ya
rahibe olarak sürgün gönderir.
Ancak, Rea Silvia ikiz çocuk sahibi olur.
Silvia’nın Romulus ve Romus adında iki çocuğu olduğunu haber alan
Amulius, çocukları Roma’nın içinden geçen Tiber nehrine,
annelerinin ise hapse atılması emrini verir.
Çocukları taşıyan sepet, nehrin kıyıya
yakın bir yerinde devrilir, çocuklar çamurun üzerinde kalır. Dişi
bir kurt çocukları mağarasına götürür, onları kendi sütüyle
besler. Bu nedenle Roma’nın sembolü olarak şehrin hemen her yerinde
iki küçük çocuğa süt emziren dişi kurdu temsil eden heykellere
rastlamak mümkündür.
İkizler, iktidardan uzaklaştırılmış olan
büyükbabalarının çobanları ile kavga etmeleri üzerine mahkemeye çıkarılır.
Büyükbabaları, anlatılanlardan ve çocukların tavırlarından bunların,
torunları olduğunu anlar. İkizler, büyükbabaları ve annelerine
Amulius’un yaptığı kötülükleri öğrenir ve öc almaya karar
verirler. Alba Longa sarayını basar, Amulius’u devirir ve iktidarı büyükbabalarına
iade ederler.
Romulus ve Romus, ödül olarak nehire bırakıldıkları
bölgede kendi şehirlerini kurma iznini alırlar. Ancak kente verilecek
isim konusunda ikizler arasında kavga başlar, Romulus ve adamları
kavgadan galip çıkar. Romulus, kenti inşa etmeye koyulur. Romus, kardeşini
küçümser ve çabasıyla alay etmek için kentin etrafındaki surun üzerinden
atlar. Her kentin duvarının kutsal sayıldığı bu dönemde Romus’un
bu hareketi Romulus’u öfkelendirir ve kardeşini öldürür. Kente de
kendi adını verir.
Bir
diğer efsaneye göre de Romulus’un büyükbabası olan Alba Longa kralı,
Tanrılardan aldığı emirle yeni bir şehir kurmak üzere Anadolu’dan
yola çıkarak Nemi yakınlarındaki Lanuvio’yu kuran Truvalı Aeneas’ın
soyundan gelmektedir. Anılan efsaneden esinlenerek Nemi ile Çanakkale’ye
bağlı İntepe Belediyesi arasında Mayıs 2003’de kardeş şehir ilişkisi
kurulmuştur.
Bugünkü
Roma
Navona
Meydanı
Pantheon
Fori
Imperiali
Tiber
Nehri üzerinde Cestio Köprüsü ve Tiberina Adası
(Isola Tiberina-Ponte Cestio)
|
Başkent
Roma, üç milyona yaklaşan nüfusu ile İtalya’nın en büyük
kentidir. Her yıl sayısı milyonlarla ifade edilen yabancı turistlerin
kente akın etmesine neden olan tarihi dokusu, kent merkezi dahil başarıyla
muhafaza edilmektedir.
Kent merkezinde uygulanan yeni yapım yasağı,
eski cadde ve sokakların darlığı, neredeyse kişi başına bir
otomobilin düştüğü Roma’da trafikte ciddi sıkıntılar yaşanmasına
neden olmaktadır. Kentte iki metro hattı vardır ve kenti Kuzey-Güney,
Batı-Doğu ekseninde kesmektedir. Şehir trafiğini rahatlatmak amacıyla
başvurulan tek yön uygulaması, trafiğe yasak cadde ve bölgeler, araç
sıkışıklığı, bir çok Romalıyı motorsiklet kullanmaya yöneltmiştir.
Kentin hemen hemen ortasından geçen Tiber
(Tevere) nehrinden ulaşımda yararlanılmamaktadır. Nehrin taşkınlarından
bıkan Romalılar, kıyılarına inşa ettikleri yüksek setlerle
Tiber’i adeta saklamışlardır.
Kent merkezi, turistlerin yoğun olarak
ziyaret ettiği bölgedir. Akşamları ise turistlere ek olarak Romalılar
da kent merkezine yönelerek gece hayatına katılmaktadır.
Kent merkezinde bulunan tarihi eserler, yürüme
mesafesindedir. Keza kent merkezindeki Via del Corso, Via Condotti, Via
Frattina, Piazza di Spagna, Via Veneto, Via Nazionale gibi
cadde/meydanlarda çoğu dünya markası olma özelliğine sahip giyim,
ayakkabı ve deri ürünleri mağazaları, alışveriş imkanı sağlamaktadır.
Roma, kültürel faaliyetler açısından da
büyük öneme sahiptir. 1950-60’larda Roma, Avrupa’nın
Hollywood’u konumunda olmuştur. Fellini’nin “La Dolce Vita”sı
gibi İtalyan filmlerinin yanısıra “Ben Hur”, “Quo Vadis?” ve
“Kleopatra” da Roma’daki mekanlarda çekilmiştir.
Roma’da dünyaca üne sahip opera ve
baleler ile tiyatro oyunları sergilenmekte, Roma kültürünün simgesi
niteliğindeki tarihi binalar, müzeler ve hatta özel mülkiyette
bulunan villalar, saraylar, bahçeler turistlerin ziyaretine ve sanat
etkinliklerine açık tutulmaktadır. Yazın tarihi kalıntılarda düzenlenen
festival, konser ve benzeri etkinlikler Roma’nın kültürel hayatına
ayrı bir renk katmaktadır.
|
Coloseum
İspanyol
Merdivenleri
Via
Veneto
Aşk
(Trevi) Çeşmesi
Popolo
Meydanı
Foro
Romano
|
|