part ch'a fà quatòrdes

ël Piemontèis

për capisse méj

cite nòte 'd Gramàtica

Congiunsion e Esclamassion

A finiss ambelessì, con cost'ùltima part,sto cit abresé 'd gramàtica piemotèisa. As trata, macassìa, 'd na lenga che as amprend con l'esperiensa. A l'ha na grand'abondansa d'espression, porà da le diferense 'd vocàboj che as treuvo an sël teritòri piemontèis. Da j'ùltime part as vëdd ciàir la pressa 'd saré costa "release" (i l'eve vist dhe i parlo 'dcò mi dificil?) dë sta cita gramàtica. I ciamo scusa, ma dàit sò but a dovrìa nen esse na còsa grave (a-i son vàire përson-e bin pì qualificà a traté coste còse, che a l'han fàit travaj fiamengh, e mi i arpeto d'andé a vëdde sti travaj). I soma già sodisfàit se i soma riussì a cissé un pòch ëd curiosità. I ciamoma scusa dj'eror, (quaidun a podrìa esse fin-a gròss), ma a peul esse che 'dcò costi a servo a arciamé l'atension. (I chërdoma che se quaidun, lesend, a l'ha nen trovane, antlora a veul dì che a pensava a d'àutr). I sarìo anvece content d'esse coregiù da chi a peussa e a veuja félo. Quaicòs a sarà 'ncora aprofondì an Sintassi. Congiunsion Ëdcò për le congiunsion a-i son nen gròsse particolarità, gavà quàich diferensa d'usagi che i vëddroma an Sintassi. I notoma mach l'usagi motobin pì bondos dla congiunsion "che" rispét a la corispondenta "che" italiana. Le congiunsion a peulo esse classificà an sempie e compòste, consecutive, consecutive negative, chërsative e ilustrative. I na doma quàich esempi, sempe con pronunsia e tradussion italian-a, e armandoma al vocabolàri për tute j'àutre. Congiunsion sempie e \e\ = e o, ò \o\ = o (i notoma la pronunsia \o\ , an cost cas ëdcò se a-i é nen l'acsan grév) se \se\ = se ma \m&\ = ma anche \'&[ng]ke\ = anche ëdcò \&dc'o\ = anche, pure ansi \'&[ng]si\ = anzi ché \k'e\ = che, poiché che \k'e\ = che përchè \p&rk'æ\ = perchè coma, com \cum&\ = come donca \du[ng]c&\ = dunque pura \p'[ue]r&\ = eppure belavans \bel&v'&[ng]s\ = purtroppo pen-a \p'æ[ng]&\ = appena dësnò \d&sn'o\ = altrimenti macassìa \m&c&s'i&\ = in ogni modo comsëssìa \cums&s'i&\ = in ogni modo, comunque tutun \t[ue]t'[ue][ng]\ = tuttavia antërtant \&nt&rt'&nt\ = frattanto nopà \nup'&\ = invece combin (che) \cumb'i[ng]\ = benché (a rés ël congiuntiv) etc. Congiunsion compòste basta mach \b&st& m'&k\ = purchè bele che \bele k'e\ = anche se combin che \cumbi[ng] k'e\ = quantunque contut che \cunt[ue]t k'e\ = benchè antramentre \&ntr&m'æntre\ = mentre che a la mira (che...) \& i& m'ir&\ = fino a (che...) se 'd nò \sedn'o\ = se nò, altrimenti ëd vòlte mai \&d v'olte m&i\ = qualora etc. Congiunsion consecutive o... o... \o... o...\ = o... o... tant... coma... \t&nt... c'um&\ = tanto... come... tant... che... \t&nt... ke\ = tanto... che... etc. Congiunsion consecutive negative ni (né)... ni (né)... \ni(ne)... ni(ne)...\ = né... né... etc. Congiunsion chërsative nen mach... ma'd cò... \næ[ng] m'&c... m& d c'o...\ = non solo... ma anche... etc. Congiunsion ilustrative vis-a-dì \vis&d'i\ = cioè valadì \viël&d'i\ = cioè visavì ëd \vis&v'i\ = cioè etc. Esclamassion An Piemontèis a-i son vàire esclamassion che a son spessìfiche dla lenga, oltra a cole pì ò manch comun-e a tute le lenghe. I lassoma sté coste ùltime giusta për dé quàich esempi dle prime. Quaidun-a a peul nen esse traduvùa an Italian e donca i marcoma un-a italian-a che a jë smija. contacc \cunt'&[ch]\ = perbacco. Bon-a për tute le ocasion. cribio \cr'ibiu\ = caspita. Pì orientà a sorprèisa e dëstorna. dincinato \din[ch]in'&tu\ = perdinci. Ëdcò costa për sorprèisa e dëstorna. che scheur \ke sc'[oe]r\ = che schifo sacramondo \s&cr&m'undu\ = accidenti. Dëstorna, un pòch grossera. òmmi \'ommi\ = aimé Sorprèisa con dëstorna. aidemì \&idem'i\ = ahimé. Lament fable \f'&ble\ = capperi, perdinci. Sorprèisa tèh \tæ\ = tòh. Sorprèisa darmagi \d&rm'&ji\ = peccato. Dëstorna. s-ciao \s[ch]i'&u\ = pazienza, e vada. Rassegnassioione sensa regret etc. Locussion d'esclamassion A son locussion compòste, che a l'han un sò caràter an Piemontèis. Un cit esempi: òh mi povròm = povero me mi pòvra dòna = povera me Da notè che coste espression a son pròpi comun-e e da noté 'dcò la diferensa fra mascolin e feminin. ancora pro = per fortuna, meno male ch'a disa! = dica! (letteralm. che dica). Sensa 'l "che" a l'avrìa nen significà d'anvit a parlé etc. Locussion particolar Le locussion che an Italian a son-o: "Quanto sei scemo ! , Come era bello !" , e via fòrt, An Piemontèis as traduvo con na costrussion d'autut istessa a cola fransèisa: - "Ch'it ses fòl ! , ch'a l'era bel !", che an Italian a sarìa "che sei scemo ! , che era bello ! ", opura con la costrussion ch'a jë smija: - "S'it ses fòl ! , s'a l'era bel !", che an Italian a sarìa "se sei scemo ! , se era bello ! ", Fàusse esclamassion - salut Për finì i arportoma na série 'd salut piemontèis. Confidensiaj ciao \[ch]i&u\ = ciao adiù \&di'[ue]\ = ciao, addio it saluto \it s&l'[ue]tu\ = ti saluto arvëdse \&rv'&dse\ = arrivederci etc. Formaj bondì \bund'i\ = buon giorno bon-a sèira \bu[ng]& s'æir&\ = buona sera bon-a neuit \bu[ng]& n'[oe]it\ = buona notte cerèa \cer'e&\ = -------- genérich e motobin dovrà etc.

Created using: Lightning HTML Editor Version 2.20.1997