part ch'a fà dodes
ël Piemontèis
për capisse méj
cite nòte 'd Gramàtica

andaré tàula cà



Ij verb 4
Osservassion - Ij Verb Fosonant - Verb difetiv
Interogassion e negassion - Forme passiva e riflessiva
.
Për saré 'l discors an sij verb, i foma quàich osservassion su particolarità (nen iregolarità ant un sens strèit) che as treuvo ant le coniugassion, pì che d'àutr relative a grafìa e fonética. Na part amportanta a l'é cola dij verb Fosonant. Peui i vëddroma le forme interogativa, negativa, interogativ-negativa, e le forme passiva, riflessiva e ressiproca.
    Për tute le coniugassion i notoma:
Le régole sì sota as arferisso a tuti ij verb, cand a càpita la situassion dëscrita, che 'd sòlit a càpita a verb dla prima coniugassion.
Ij verb che a l'anfinì a finisso an "cé, gé" për manten-e 'l son doss dla "g" a gionto na "...i..." dnans a le desinense che a lo ciamo. Esempi:
Anfinì: mangé. Pres. indic. Mi i mangio, ti it mange, chièl a mangia, etc....
Opura, se s la radis a l'é tacà un përnòm përsonal che a comensa con consonant, opura la desinensa midema a comensa con consonant, ël son doss as manten, second le régole dla gragìa e fonética piemontèise, randobiand la "c" opura la "g" e butand ël tratin. Esempi:
Mangg-lo opura Mangg-roma.

Cand ant la radis d'un verb a-i é la vocal "o" (pronunsia \u\), se an quàich vos dla coniugassion costa a pija l'acsan tònich, antlora a manten nen sò son e as trasforma an "ò" (pronunsia \o\). Esempi:
Ro(pron. \rub'e\). ma i l'oma: Lor a ròbo (pron. \lur & r'obu\).
Sòn a l'é sempe vèra, gavà quàich ecession, com a càpita al verb taconé (pron. \t&cun'e\), andova la "o" a manten ël son \u\ contut che a peussa pijé l'acsan tònic. L'acsan a ven nen marca. Esempi:
Taco \t&cun'e\. i l'oma: Chièl a tacon-a (pron. kiæl & t&c'u[ng]&). (La "n" anvece a dventa faucal)

Dl'istess tipo a son le régole sì sota, andova i notoma che:
Cand la penùltima sìlaba a conten "...eu...", se l'acsan a tomba sla desinensa, antlora "...eu..." as trasforma ant "...u...". Esempi:
a pieuv, ma i l'oma: a piuvìa
Cand la radis a conten, a l'anfinì, na "...o..." coma ùltima vocal, ant le vos andova costa a arsèiv l'acsan tònic, ëd sòlit as trasforma an "...eu...". Esempi:
dësbro, ma i l'oma: dësbreujte.

    Për la prima coniugassion i notoma:
An costa coniugassion a esisto 'd verb, coma "rastlé, rablé", che a smija coma che s'a l'avèisso perdù na "...e..." ant la penùltima sìlaba (coma se a fusso stàit rastelé, rabe). Sta "...e..." a torna a aparì cand a deuv arsèive l'acsan tònich. Pr'esempi:
mi i rastélo, ti it rastéle, ma anvece: noi i rastloma, mi i rastlava.

Parland ëd particolarità i anticipoma quàicòs dij verb riflessiv. A l'imperativ present, sconda përson-a singolar e prima plural. An costi cas, tacandse al përnòm riflessiv, ël verb a perd la vocal final (se a-i é):
gav-te, lav-te, gavom-se, lavom-se
ël tratin a l'é nen necessari e sì i l'oma butalo për evidensié lon che i l'oma dit. Arcordoma che ant le prime doe vos sì dzora la "v" as pronunsia "\u\" ma a venta che a sia scrita "v"
Sempe a l'imperativ present, sconda përson-a singolar e prima plural, con ij verb che a l'han l'anfinì riflessiv che a finiss con "...gésse" a trasformo la "...g..." ant na "...j...". Peui a-i é 'l verb "arangésse" che a perd d'autut la "...g...".
co ---> cogèsse ---> cojte
aran ---> arangésse ---> arante

    Për la sconda coniugassion i notoma:
... che a-i é un grup ëd verb che a peulo avèj, a l'anfinì, 'dcò la desinensa an "...ì" dla tersa coniugassion. As peulo dëstìngue sés grup diferent ëd costi verb, che a ven-o ciamà "Verb fosonant", dont i doma quàich esempi, con la tradussion italian-a:

1) - Verb con tute le vos mach dla sconda coniugassion (e le doe forme dl'anfinì present). Esempi:
tase, tasì = tacere ; sven-e, svenì = svenire ; etc.

2) - Verb ten-e, tnì ; ven-e, vnì. Për costi, oltra a avèj le doe forme dl'anfinì present, ëdcò l'ampërfét indicativ a peul avèj le doe forme
mi i tenìa, ti it tenìe, chel a tenìa,..... = io tenevo, tu tenevi, egli teneva, .... Opura
mi i tnisìa, ti it tnisìe, chel a tnisìa,......
A l'istessa manera për ven-e, vnì:
mi i venìa, ti it venìe, chel a venìa,..... = io venivo, tu venivi, egli veniva, .... Opura
mi i vnisìa, ti it ëvnisìe, chel a vnisìa,......

3) - Verb con ël partissipi passà con terminassion mach an ...ì (e le doe forme dl'anfinì present).. Esempi:
parte, partì = partire ---> part.pass. = partì

4) - Verb con ël partissipi passà e anfinì present che a peulo dovré tute doe le forme. Esempi:
riesse, riussì = riuscire ---> riessù, riussì = riuscito
sente, sentì = sentire ---> sentù, sentì = sentito

5) - Verb con ël partissipi passà con terminassion mach an ...ì e che a peulo dovré tute doe le forme an tuti j'àutri temp.. Esempi:
averte, avertì = avvertire ; veste, vestì = vestire
I l'oma Mi i averto, ti it averte, ..., etc.... opura mi i avertisso, ti it avertisse, ..., etc...

6) - Verb con doi anfinì (2a e 3a coniug.) che ant la 2a coniug. a l'han la penùltima sìlaba con eu:
Për costi verb as deuvra la sconda coniugassion se l'acsan a tomba sla radis dël verb e la tersa coniugassion për le vos che a l'han l'acsan sla desinensa. Esempi:
seurte, surtì = uscire ; beuje, bujì = bollire
mi i seurto = io esco ; ti it surtiras = tu uscirai. La prima vos a l'é dla sconda coniugassion, la sconda vos a l'é dla tersa coniugassion.
Quaidun ëd costi verb:
assorbire = asseurbe, assurbì
raccogliere = cheuje, cujì
dormire = deurme, durmì
aprire = deurbe, durbì
uscire = seurte, surtì

    Ij verb difetiv
Com an Italian, a son dovrà mach a la tersa përson-a singolar (opura a l'anfinì):
Fra costi a-i son ij verb metereològich (i arcordoma che an Piemontèis a ciamo l'ausiliar avèj).
  • pieuve
  • fioché
  • tempesté
  • lozné
  • gelé, geilé, zeilé
  • briné
  • troné
  • etc. (vardé 'l vocabolari)
Peui a-i son ij verb venté, toché, bzogné
Esempi:
  • a pieuv motobin
  • a fiòcava.
  • a l'ha fiocà tuta la neuit
  • a venta, a toca
  • a venta desse d'ardriss
  • a l'ha tronà e a l'ha loznà da fé sgiaj
  • etc.
A propòsit dij verb venté, bzogné, etc. vardoma coma as esprimo ij concét anlià a sti verb:
Lë bzògn a ven esprimù an doe manere che nen sempe a peulo scambiésse. Un-a a l'é la forma impersonal che i l'oma vist, e che 'd sòlit a ìndica la necessità 'd n'assion: An cost cas le forme piemontèise a son : a venta..., a toca..., a bzògna... (l'ùltima a l'é pòch dovrà) seguìe da 'n verb a l'anfinì. Ma a-i é n'àutra costrussion (a-i é 'dcò quàicòs che a jë smija an Italian: c'é bisogno di ...). An Piemontèis costa espression a ven rendùa con la locussion (ancora impersonal) a-i é da manca 'd .... La forma italian-a "aver bisogno" a l'é nen impersonal ma as peul coniughésse. La corispondenta piemontèisa, che a peul esse coniugà, a l'é la forma avèj da manca, che a serv për la necessità 'd n'assion coma për la necessità 'd quaicòs. I foma quàich esempi con la tradussion italian-a:
  • bisogna andare = a venta andé
  • c'è bisogno di soldi = a-i é da manca 'd sòld
  • ho bisogno di soldi = i l'hai da manca 'd sòld
  • ho bisogno di cambiare aria = i l'hai da manca 'd cambié aria
  • bisogna cambiare aria = a venta cambié aria - a-i é da manca 'd cambié aria
  • non ho avuto bisogno di nulla = i l'hai nen avù da manca 'd gnente
  • etc.

    Coniugassion interogativa
A-i son doe manere 'd fé l'interogassion. Un-a a l'é cola 'd dovré la frase afermativa e 'l ton dla vos interogativ, (che a l'é marcà, për ëscrit, con ël pont interogativ). L'àutra, com i l'oma dësgià acenà, a l'é cola 'd dovré ël përnòm përsonaj interogativ dòp ël verb. Con costi përnòm, che i l'oma vist a sò temp, a l'é pì nen necessari 'l përnòm përsonal verbal (ma dle vire, da ràir, as treuva l'istéss).
Për ij temp sempi (sensa l'ausiliar), përnòm përsonal interogativ as buta dòp ël verb, për ij temp compòst as buta dòp l'ausiliar:
cos fas-to? ; cos l'has-to fait?

I notoma che con costa forma le desinense verbaj a ven-o "adatà", mentre le vos dl'indicativ ampërfét e dël condissional present a dvento cole pì arcàiche. I l'oma vist che 'l përnòm përsonal interogativ dla sconda përson-a plural a ven pì nen dovrà, e che costa vos a fà l'interogassion com an Italian.
Le forme interogative dij verb ausiliar a peulo eliminé la consonant eufònica, dal moment che a tomba soa fonsion, an particolar se la paròla prima a finiss për consonant.
A venta noté che costa coniugassion interogativa a risguarda mach ij meud indicativ e condissional. I arportoma sì sota quàich esempi, e peui la coniugassion anterogativa completa për ël verb "avèj" e për ël verb ""

Verb esse, present indicativ:
son-ne ... ?, ses-to ... ?, é-lo ... ? (ëdcò l'é-lo ... ?)(femin. l'é-la ... ?), som-ne ... ?, i seve ... ?, son-ne ... ? (ëdcò son-lo...?)

Verb esse, ampërfét indicativ:
j'er-ne ... ?, j'erës-to ... ?, j'er-lo ... ? , j'er-ne ... ?(ëdcò j'erom-ne ... ?), i j'ere ... ?, j'er-ne ... ? (ëdcò j'er-lo ...?)

Verb avèj (coniugassion interogativa completa):
Indicativ
---- Present Ampërfét Futur sempi. Passà Trapassà Futur anterior
1a përs. sing. (l') hai-ne (l') avij-ne? (l') avrài-ne? (l') hai-ne avù? (l') avìj-ne avù? (l') avrai-ne avù?
2a përs. sing. (l') has-to (l') aviës-to? (l') avras-to (l') has-to avù? (l') aviës-to avù? (l') avras-to avù?
3a përs. sing. (l') ha-lo (l') avij-lo? (l') avij-lo? (l') ha-lo avù? (l') avij-o avù? (l') avrà-lo avù?
1a përs. plur. (l') om-ne? (l') aviom-ne? (l') avrom-ne? (l') om-ne avù? (l') aviom-ne avù? (l') avrom-ne avù?
2a përs. plur. i l'eve? i l'avìe? i l'avreve? i l'eve avù? i l'avìe avù? i l'avreve avù?
3a përs. plur. (l') han-ne? (l') avij-ne? (l') avran-ne? (l') han-ne avù? (l') avij-ne avu? (l') avran-ne avù?

Condissional
----- Present Passà
1a përs. sing. (l') avrij-ne? (l') avrij-ne avù?
2a përs. sing. (l') avriës-to? (l') avriës-to avù?
3a përs. sing. (l') avrij-lo? (l') avrij-lo avù?
1a përs. plur. (l') avriom-ne? (l') avriom-ne avù?
2a përs. plur. i l'avrìe? i l'avrìe avù?
3a përs. plur. (l') avrij-ne (l') avrij-ne avù?

I notoma che për ël verb avèj ël përnòm përsonaj interogativ dla tersa përson-a plural a peul ëdcò esse "-lo" oltra che "-ne".
I foma 'ncora noté che la tersa përson-a singolar a deuvra ël përnòm përsonal interogativ "-lo" për ël mascolin e ël përnòm përsonal interogativ "-la" per il feminin.

Verb (coniugassion interogativa completa):
Indicativ
---- ---- Present Ampërfét Futur sempi. Passà Trapassà Futur anterior
1a përs. sing. cosa faccio?, ... etc... còs fas-ne còs fasij-ne? còs farai-ne? còs l'hai-ne fàit? còs i l'avìa fàit? còs l'avrai-ne fàit?
2a përs. sing. cosa fai?, ... etc... còs fas-to còs fasies-to? còs faràs-to còs l'has-to fàit? còs l'aviës-to fàit? còs l'avras-to fàit?
3a përs. sing. cosa fà?, ... etc... còs fa-lo còs fasij-lo? còs farà-lo? còs l'ha-lo fàit? còs l'avij-lo fàit? còs l'avrà-lo fàit?
1a përs. plur. cosa facciamo?, ... etc... còs fom-ne? còs fasiom-ne? còs farom-ne? còs l'om-ne fàit? còs l'aviom-ne fàit? còs l'avrom-ne fàit?
2a përs. plur. cosa fate?, ... etc... còs i feve? còs i fasìe? còs i fareve? còs i l'eve fàit? còs i l'avìe fàit? còs i l'avreve fàit?
3a përs. plur. cosa fanno?, ... etc... còs fan-ne? còs fasij-ne? còs faran-ne? còs l'han-ne fàit? còs l'avij-ne fàit? còs l'avran-ne fàit?

Condissional
----- Present Passà
1a përs. sing. farìj-ne? (l') avrìj-ne fàit?
2a përs. sing. fariës-to? avriës-to fàit?
3a përs. sing. farij-lo? avrij-lo fàit?
1a përs. plur. fariom-ne? (l') avriom-ne fàit?
2a përs. plur. farìe? (l') avrìe fàit?
3a përs. plur. farij-ne (l') avrij-ne fàit?

I notoma che cand l'interogassion a l'é sostnùa da le paròle cos ... ? chi ... ? , përchè ... ?, andova ... ?, lòn ... ? la coniugassion negativa piemontèisa a peul esse dovrà, e a ven dovrà sovens. Se però a ven dovrà, com a càpita bastansa sovens, ël rinforsativ che, antlora la forma interogativa che i l'oma vist as peul nen dovrésse e as fà l'interogassion con ël ton ëd vos (për iscrit con ël pont interogativ). Donca (con la version italian-a):
cosa fai? = cos fas-to? opura cos ch'it fas? (cos che it fas?)
perchè è andato? = përchè l'é-lo andait opura përchè che a l'é andàit?
cosa vuoi? = lòn ch'it veule? opura "cos veus-to?", opura cos it veule?.
Ant la forma interogativa piemontèisa la sconda përson-a singolar a finiss sempe con "s".

Për finì i foma quàich esempi ant le doe forme d'interogassion, partend da frase italian-e:
Frase in italiano Interogassion con mach "?" Interogassion con përn. përs. inter.
Saresti andato tu al posto mio? - --> It sarìe andait ti a mè pòst? - --> Sariës-to andàit tì a mè pòst?
Faceva caldo a Torino? A fasìa càod a Turin? Fasij-lo càod a Turin?
Entri o stai fuori? It intre ò it ëstas fòra? Intrës-to ò stas-to fòra?
Se lui andasse, andermmo anche noi? Se chiel a andèisa, i andrìo 'dcò noiàutri? Se chiel a andèisa, andrij-lo 'dcò noiàutri?
Quando arriverà, tu sarai uscito? Cand che a rivrà, ti it saras surtì? Cand che a rivrà, ti saras-to surtì?
Entriamo a vedere? I introma a vëdde? Introm-ne a vëdde?


I notoma che che fra grup ëd consonant, cand a l'é necessari, as introduv na ë eufònica, coma për ël verb intré = entrare che a fà, pr'esempi, ìntrës-to? = it intre?

Se a-i son partìcole përnominaj socià al verb ò la partìcola locativa, antlora as deuvra nen la coniugassion interogativa se 'l temp a l'é sempi (sensa ausiliar). A l'é anvece possìbil dovré la coniugassion interogativa se 'l temp a l'é compòst (con ausiliar). Pr'esempi:
fas-to sòn? ; it lo fas?
l'has-to finìlo? l'has-to dajlo?
    Coniugassion negativa
A l'ha na costrussion diferenta da cola italian-a. La negassion nen opura pa a ven butà dòp ël verb (ant ij temp sempi) ò dòp l'ausiliar e prima dël partissipi passà (ant ij temp compòst). I lassoma le tradussion an Italian:
Lor a bèivo nen = Loro non bevono ; Lor a l'han nen beivù = Loro non hanno bevuto.
Ti it vade pà = Tu non vai, tu non vai mica ; Ti it ses pà andàit = Tu non sei (mica) andato.
I son pa fòl = Non sono mica fesso.
La negassion con a l'ha sovens un valor rinforsà rispét a la negassion con nen, contut che coma usagi local le doe negassion a peusso 'dcò esse scambià.
I notoma che 'l mecanism dla negassion a l'é diferent tant da col italian che da col fransèis. Ël piemontèis a echival nen al fransèis. I notoma 'dcò che la locussion italian-a "non ... mica ..." an piemontèis a supon la negassion che a deuvra mach , sensa 'l nen.
I tornroma sì 'nsima an Sintassi.
I notoma la sconda përson-a singolar dl'imperativ, che an Italian a l'é particolar: va, non andare. An piemontèis ëdcò costa vos as compòrta an manera regolar: va, va nen.
Ant l'anfinì e ant ël gerundi la negassion nen a peul pijé l'istéss pòst che a l'ha la negassion italian-a nen fè, nen fasend = non fare, non facendo, ma a peul ëdcò resté, an manera pì giusta, dòp ël verb (an cost cas ël gerundi a deuvra la forma che a finiss con ...a). Quàich esempi:
- A non fare storie hai solo da guadagnare = a fé nen ëd lande it l'has mach da vagnéje (per le altre particolarità della frase vedere la Sintassi)
- A non andare ci rimetti = a nen andé it i-i gionte
- Non facendo la spesa resti senza = fasenda nen la spèisa it reste sensa
- Non bevendo avrai sete = nen beivend it l'avras sej opura beivenda nen it l'avras sej
A cambia gnente se a-i son partìcole përnominaj ò locative. Esempi:
Non te lo dico = i tlo diso nen
Non te lo ho detto = i l'hai nen ditlo

L'espression italian-a non ... più an Piemontèis a l'é ... pì nen, che a stan dòp ël verb, l'un dòp l'àutr:
non viene più = a ven pì nen
L'espression italian-a non ... mai più an Piemontèis a l'é ... mai pì, sensa la negassion nen:
non farlo mai più = falo mai pì
    Coniugassion interogativ - negativa
A-i son ëdcò sì doe possibilità: fé na negassion con ton ëd vos interogativa, opura fé l'associassion dla negassion a la forma interogativa piemontèisa. An cost cas la negassion a ven dòp l'interogassion. La partìcola negativa a pija sempe la posission dòp ël verb opura dòp l'ausiliar:
  • it fas-to nen? = non fai?
  • it l'has-to nen fait? = non hai fatto?
  • j'erës-to pa andàit? = non eri andato?
  • introm-ne nen? = non entriamo?
  • seurtran-ne pì nen? = non usciranno più?
  • etc.
Ant ël cas che a sia nen dovrà la forma interogativa piemontèisa, la foma negativa a l'é sempe cola 'd prima, e i l'oma:
i veule nen andé? = non volete andare?
i l'eve nen vorsù andé = non avete voluto andare?
Donca as fà la sòlita negassion pronunsià con vos interogativa.

Ant la forma interogatv - negativa le diferense fra nen e a dvento 'ncora pì cite.
Ëdcò an cost cas la presensa 'd partìcole përnominaj ò locative a lassa nen dovré la coniugassion interogativa piemontèisa, che a dventerìa un pòch complicà, ant ij temp sempi (sensa ausiliar). Sòn anvece as peul fesse sensa problema ant ij temp compòst (con ausiliar): Esempi
it lo fas nen? = non lo fai? (la forma "lo fas-to nen?" a l'é nen comun-a).
l'has-to nen dajlo? = non glelo hai dato? (costa a l'é na forma normal).
    Le forme passiva, riflessiva e ressiproca
A son nen vàire diferente da le costrussion italian-e e fransèise.

Për la forma passiva (verb transitiv) a ven dovrà l'ausiliar esse.
A esprim n'assion che a l'é subìa dal soget e fàita da un complement che a ìndica chi ò còsa a agiss (complement d'agent). Naturalment costa forma a peul mach essie për ij verb transitiv. Tuti ij temp a l'han l'ausiliar "esse", e la forma passiva d'un verb as oten giontand ël partissipi passà dël verb a la coniugassion dël verb "esse". La costrussion a l'é coma cola italian-a, fasend coma sempe atension a la negassion e a l'interogassion. I doma quàich esempi, con tradussion italian-a:
mi i son fërmà dai civich, ti it ses fërmà dai civich, chiel a l'é fërmà dai civich, ... e così via (traduz.: io sono fermato dai vigili, ... etc. ....)
mi i bèivo ël nebieul, ël nebieul a l'é beivù da mi. = Io bevo il nebiolo, il nebiolo è bevuto da me
mi i bèivo nen ël nebieul, ël nebieul a l'é nen beivù da mi. = Io non bevo il nebiolo, il nebiolo non è bevuto da me
Donac 'cora la negassion nen (opura ) ant la sòlita posission piemontèisa.
mi i bèivo ël nebieul? ël nebieul l'é-lo beivù da mi? = Io bevo il nebiolo?, il nebiolo è bevuto da me?
l'é-lo pà beivù da ti 'l nebieul? = non è bevuto da te il nebbiolo?

A-i son nen, donca, particolarità amportante da segnalé. I foma j'esempi sì sota 'd frase positiva, interogativa, negativa e interogativ-negativa për la forma ativa e passiva d'un ampërfét indicativ.
Italian ........................................... Piemontèis
davamo il biglietto i dasìo 'l bijet
il biglietto era dato da noi ël bijet a l'era dàit da noiàutri
davamo il biglietto? dasìj-ne 'l bijet?
il biglietto era dato da noi? ël bijet l'er-lo dàit da noiàutri?
non davamo i biglietti i dasìo nen ël bijet
il biglietto non era dato da noi ël bijet a l'era nen dàit da noiàutri
non davamo i biglietti? dasìj-ne nen ël bijet
il biglietto non era dato da noi? ël bijet l'er-lo nen dàit da noiàutri?


Për la forma riflessiva (verb transitiv) a ven dovrà l'ausiliar esse.
A l'é na forma andova sogét e ogét a son l'istessa entità. I l'oma già indicà cole che a peulo esse le diferense rispét a l'Italian e al Fransèis, anlià pì che d'àutr a la manera 'd dovré ij përnòm.
chiel a grata (forma ativa). ---> chiel a (ë)s grata = chiel as grata (forma riflessiva).

Un pont andova a venta fé atension a l'é la forma riflessiva dla sconda përson-a singolar, che a peul produve quàich confusion ant ij temp sempi:
ti it grate (forma ativa). ---> ti it ët grate (forma riflessiva),
Con ij temp compòst le còse a dvento pì sempie:
ti it ses gratàte ; chièl a l'é gratasse

Donca ant ij temp sempi 'l përnòm përsonal riflessiv a preced ël verb e d'sòlit as uniss al përnòm përsonal verbal ant na partìcola përnominal, mentre ant ij temp compòst ël përnòm përsonal riflessiv a ven dòp ël partissipi passà e as uniss a cost (la "s" dël përnòm "se" ëd sòlit a randòbia, për manten-e 'l son sord).
Vardé 'dcò j'esempi che i l'oma fàit a propòsit dij përnòm përsonaj riflessiv.

Ant la forma interogativa riflessiva a valo le osservassion che i l'oma fàit prima a propòsit dla presensa 'd partìcole përnominaj, dal moment che adéss a-i é sempe la partìcola riflessiva. La coniugassion interogativa as peul donca dovré mach ant ij temp compòst. Sòn a val ëdcò për la forma interogativ-negativa. La forma negativa a contìnoa a avèj le sòlite régole. I foma quàich esempi con ël verb dësvijésse:
Italian ........................................... Piemontèis
si sveglia as dësvija
non si sveglia as dësvija nen
si è svegliato a l'é dësvijàsse
non si è svegliato a l'é nen dësvijàsse
si sveglia? as dësvija?
si è svegliato? l'é-lo dësvijàsse?
ci eravamo svegliati i j'ero dësvijàsse
non ci svegliavamo is dësvijavo nen
non ti sarai svegliato it saras nen dësvijate
non ti sarai svegliato? saras-to nen dësvijate?


Për la forma ressiproca a ven dovrà l'ausiliar esse.
Costa forma a esprim n'assion che almanch doe entità a fan l'un ant ij confront ëd l'àutr. Pr'esempi noi i së scrivoma, a l'é da capì coma "mì che scrivo a l'àutr e l'àutr che a scriv a mi" e costa a l'é l'assion ressiproca. Vorend as podrìa 'dcò pensé che la forma a disa che "mi im scrivia e l'àutr as ëscrivìa". Costa a l'é na possibilità 'd confusion, contut che la sconda posission a sia un pòch dròla. Ëd sòlit ël contést a basta a nen sbalié.

I l'oma vist che la forma ressìproca a l'é d'autut istessa dla foma riflessiva, e donca i giontoma giusta quàich esempi.
  • lor as telefonavo tuti ij dì
  • a son scrivùsse për vàire
  • noi is ambreujoma sempe (l'un con l'àutr)
  • i soma trovàsse ant ël coridor
  • etc.



anans cà tàula

Created using: Lightning HTML Editor Version 2.20.1997