part ch'a fà dés
ël Piemontèis
për capisse méj
cite nòte 'd Gramàtica

andaré tàula cà



Ij verb 2
Le coniugassion regolar dij verb
.
An costa session i vardoma le tre coniugassion regolar piemontèise ant la forma attiva. Peui i vëddroma ij verb iregolar piemintèis, le diverse particolarità, le coniugassion passiva e riflessiva, le fore interogative, negative e interogatrv-negative.

I notoma sùbit che, an Piemontèis, ël meud congiuntiv a l'é sempe dovrà an manera giusta e sempe cand a serv (coma an Latin). Sensa dovré 'l congiuntiv as peul nen parlé giust an Piemontèis, e a l'é pì difìcil fésse capì.

    Prima coniugassion regolar (...é)
I arportoma un verb transitiv, con ausiliar "avèj". Për ij verb intransitiv che a deuvro l'ausiliar "esse" a basta sostituì le vos dël verb "avèj" con le corispondente (istessi temp e meud) dël verb "esse".
La prima coniugassion piemontèisa a l'é cola che a l'anfinì present a seurt an "...é ". La "é " a l'ha l'acsan aùss, e donca a l'é pronunsià strèita, an manera che a smija a la pronunsia dl'anfinì dla prima coniugassion fransèisa (dont a l'é diferenta la grafìa). La magioransa dij verb a fà part ëd costa coniugassion.

Ël verb laudé

MEUD INDICATIV
Present Ampërfét Passà Passà
lontan
Trapassà Trapassà
lontan
Ffutur sempi (*) Ffutur anterior
mi i laudo
ti it laude
chiel a lauda
noi i laudoma
voi i laude
lor a laudo
mi i laudava
ti it laudave
chiel a laudava
noi i laudavo
voi i laudave
lor a laudavo
mi i l'hai laudà
ti it l'has laudà
chiel a l'ha laudà
noi i l'oma laudà
voi i l'eve laudà
lor a l'han laudà
mi i laudere
ti it laudéres
chiel a lauder
noi i laudero
voi i laudere
lor a laudero
mi i l'avìa laudà
ti it l'avìe laudà
chiel a l'avìa laudà
noi i l'avìo laudà
voi i l'avìe laudà
lor a l'avìo laudà
mi i avire laudà
ti it avires laudà
chiel a avir laudà
noi i aviro laudà
voi i avire laudà
lor a aviro laudà
mi i laudrai
....(mi i laudreu)
ti it laudras
chiel a laud
noi i laudroma
voi i laudreve
lor a laudran
mi i l'avrai laudà
ti it l'avras laudà
chiel a l'avrà laudà
noi i l'avroma laudà
voi i l'avreve laudà
lor a l'avran laudà

MEUD CONGIUNTIV
Present Ampërfét Passà Ttrapassà
che mi i lauda
che ti it laude
che chiel a lauda
che noi i laudo
che voi i laude
che lor a laudo
che mi i laudèissa
che ti it laudeisse
che chiel a laudèissa
che noi i laudeisso
che voi i laudeisse
che lor a laudeisso
che mi i l'àbia laudà
che ti it l'àbie laudà
che chiel a l'àbia laudà
che noi i l'àbio laudà
che voi i l'àbie laudà
che lor a l'àbio laudà
che mi i l'avèissa laudà
che ti it l'avèisse laudà
che chiel a l'avèissa laudà
che noi i l'avèisso laudà
che voi i l'avèisse laudà
che lor a l'avèisso laudà

MEUD CONDISSIONAL
Present (*) Passà
mi i laudrìa
ti it laudrìe
chiel a laudrìa
noi i laudrìo
voi i laudrìe
lor a laudrìo
mi i l'avrìa laudà
ti it l'avrìe laudà
chiel a l'avrìa laudà
noi i l'avrìo laudà
voi i l'avrìe laudà
lor a l'avrìo laudà

MEUD IMPERATIV
Present Futur
- - - -
lauda
ch'a lauda
laudoma
laudé
ch'a laudo
- - - -
it laudras
a laud
i laudroma
i laudreve
a laudran

MEUD AMPERSONAJ
...Anfinì..... Partissipi .Gerundi..................
Present Passà... Present Passà... Present Passà...
laudé avèj laudà - - - - laudà laudand (laudanda)
(an laudand)
avend laudà

Nòta (*) : Ël futur sempi a l'ha desinense rai, ras, ..., etc. coma régola. Se però la radis dël verb a finiss con ij grup: consonant + l, oppure consonant + r, la desinensa a dventa erai, eras, ..., etc.. Coma esempi, 'l futur sempi dël verb parlé a l'é:
mi i parlerai, ti it parleras, chièl a parlerà, noi i parleroma, voi i parlereve, lor a parleran
Son as aplica 'dcò ai verb dont la radis a finiss con ---i, com ant ël verb mastié.
L'istessa régola as àplica al condissional present. Antlora mi i laudrìa, ma mi i parlerìa, etc.
Notoma che se la final dla radis a l'é na --r a ven seguìa la régola general : pioré a fà al futur: mi i piorrai, etc.. Fòrse costi a son j'ùnich cas ëd dobia vera nen precedùa da ë (ma as dis ëdcò mi i piorerai).

I arciamoma 'l verb mangé për arcordé la grafìa e la fonética për ël son dla "g dossa" seguìa da consonant:
mi i mangg-rai, ti it mangg-ras, chièl a mangg-, noi i mangg-roma, voi i mangg-reve, lor a mangg-ran

    Sconda coniugassion regolar (...e)
I arportoma un verb transitiv, con ausiliar "avèj". Për ij verb intransitiv che a deuvro l'ausiliar "esse" a basta sostituì le vos dël verb "avèj" con le corispondente (istessi temp e meud) dël verb "esse".
La sconda coniugassion piemontèisa a l'é cola che a l'anfinì present a seurt an "...e " nen acentà. La "e " a l'é an sìlaba duverta e donca a l'é pronunsià strèita, an manera che as avzin-a 'n pòch a la pronunsia dl'anfinì dla tersa coniugassion fransèisa (dont a l'é diferenta la grafìa).

Ël verb lese

MEUD INDICATIV
Present Ampërfét Passà Passà lontan Trapassà Trapassà lontan Futur sempi Futur anterior
mi i leso
ti it lese
chiel a les
noi i lesoma
voi i lese
lor a leso
mi i lesìa
ti it lesìe
chiel a lesìa
noi i lesìo
voi i lesìe
lor a lesìo
mi i l'hai lesù
ti it l'has lesù
chiel a l'ha lesù
noi i l'oma lesù
voi i l'eve lesù
lor a l'han lesù
mi i lesire
ti it lesìres
chiel a lesir
noi i lesiro
voi i lesire
lor a lesiro
mi i l'avìa lesù
ti it l'avìe lesù
chiel a l'avìa lesù
noi i l'avìo lesù
voi i l'avìe lesù
lor a l'avìo lesù
mi i avire lesù
ti it avires lesù
chiel a avir lesù
noi i aviro lesù
voi i avire lesù
lor a aviro lesù
mi i lesrai
....(mi i lesreu)
ti it lesras
chiel a les
noi i lesroma
voi i lesreve
lor a lesran
mi i l'avrai lesù
ti it l'avras lesù
chiel a l'avrà lesù
noi i l'avroma lesù
voi i l'avreve lesù
lor a l'avran lesù

MEUD CONGIUNTIV
Present Ampërfét Passà Trapassà
che mi i lesa
che ti it lese
che chiel a lesa
che noi i leso
che voi i lese
che lor a leso
che mi i lesèissa
che ti it lesèisse
che chiel a lesèissa
che noi i leslèisso
che voi i lesèisse
che lor a lesèisso
che mi i l'àbia lesù
che ti it l'àbie lesù
che chiel a l'àbia lesù
che noi i l'àbio lesù
che voi i l'àbie lesù
che lor a l'àbio lesù
che mi i l'avèissa lesù
che ti it l'avèisse lesù
che chiel a l'avèissa lesù
che noi i l'avèisso lesù
che voi i l'avèisse lesù
che lor a l'avèisso lesù

MEUD CONDISSIONAL
Present Passà
mi i lesrìa
ti it lesrìe
chiel a lesrìa
noi i lesrìo
voi i lesrìe
lor a lesrìo
mi i l'avrìa lesù
ti it l'avrìe lesù
chiel a l'avrìa lesù
noi i l'avrìo lesù
voi i l'avrìe lesù
lor a l'avrìo lesù

MEUD AMPERATIV
Present Futur
- - - -
les
ch'a lesa
lesoma
lese
ch'a leso
- - - -
it lesras
a les
i lesroma
i lesreve
a lesran

MEUD AMPËRSONAJ
...Anfinì.... Partissipi. .Gerundi..............
Present Passà... Present Passà... Present Passà...
lese avèj lesù - - - - lesù lesend (lesenda)
(an lesend)
avend lesù


Tersa coniugassion (...ì)
I arportoma un verb transitiv, con ausiliar "avèj". Për ij verb intransitiv che a deuvro l'ausiliar "esse" a basta sostituì le vos dël verb "avèj" con le corispondente (istessi temp e meud) dël verb "esse".
La tersa coniugassion piemontèisa a l'é cola che a l'anfinì present a seurt an "...ì " acentà grév (as capiss). La pronunsia dl'anfinì a l'é coma la pronunsia dl'anfinì dla sconda coniugassion fransèisa (dont a l'é un pòch diferenta la grafìa).

Ël verb finì

MEUD INDICATIV
Present Ampërfét Passà Passà lontan Trapassà Trapassà lontan Futur sempi Futur anterior
mi i finisso
ti it finisse
chiel a finis
noi i finioma
voi i finisse
lor a finisso
mi i finìa
ti it finìe
chiel a finìa
noi i finìo
voi i finìe
lor a finìo
mi i l'hai finì
ti it l'has finì
chiel a l'ha finì
noi i l'oma finì
voi i l'eve finì
lor a l'han finì
mi i finire
ti it finìres
chiel a finir
noi i finiro
voi i finire
lor a finiro
mi i l'avìa finì
ti it l'avìe finì
chiel a l'avìa finì
noi i l'avìo finì
voi i l'avìe finì
lor a l'avìo finì
mi i avire finì
ti it avires finì
chiel a avir finì
noi i aviro finì
voi i avire finì
lor a aviro finì
mi i finirai
....(mi i finireu)
ti it finiras
chiel a finirà
noi i finiroma
voi i finireve
lor a finiran
mi i l'avrai finì
ti it l'avras finì
chiel a l'avrà finì
noi i l'avroma finì
voi i l'avreve finì
lor a l'avran finì


MEUD CONGIUNTIV
Present Ampërfét) Passà Trapassà
che mi i finissa
che ti it finisse
che chiel a finissa
che noi i finisso
che voi i finisse
che lor a finisso
che mi i finièissa
che ti it finièisse
che chiel a finièissa
che noi i finlièisso
che voi i finièisse
che lor a finièisso
che mi i l'àbia finì
che ti it l'àbie finì
che chiel a l'àbia finì
che noi i l'àbio finì
che voi i l'àbie finì
che lor a l'àbio finì
che mi i l'avèissa finì
che ti it l'avèisse finì
che chiel a l'avèissa finì
che noi i l'avèisso finì
che voi i l'avèisse finì
che lor a l'avèisso finì

MEUD CONDISSIONAL
Present Passà
mi i finirìa
ti it finirìe
chiel a finirìa
noi i finirìo
voi i finirìe
lor a finirìo
mi i l'avrìa finì
ti it l'avrìe finì
chiel a l'avrìa finì
noi i l'avrìo finì
voi i l'avrìe finì
lor a l'avrìo finì

MEUD IMPERATIV
Present Futur
- - - -
finis
ch'a finissa
finioma
finì
ch'a finisso
- - - -
it finiras
a finirà
i finiroma
i finireve
a finiran

MEUD AMPËRSONAJ
Anfinì....... Partissipi. .Gerundi...............
Present Passà... Present Passà... Present Passà...
finì avèj finì - - - - finì finiend (finienda)
(an finiend)
avend finì


Nòta
Për tute e tre le coniugassion a esist na variant a la prima përson-a singolar dl'indicativ futur. I l'oma, ant l'órdin:
Prima coniugassion: Laudé. 1a përs. sing. indicativ futur = mi i laudrai opura mi i laudreu
Sconda coniugassion: Lese. 1a përs. sing. indicativ futur = mi i lesrai opurami i lesreu
Tersa coniugassion Finì. 1a përs. sing. indicativ futur = mi i finirai opura mi i finireu

Sempe për tute e tre le coniugassion a esist na variant a la sconda përson-a singolar dl'indicativ present e ampërfét. I l'oma ant l'órdin:
Prima coniugassion: Laudé. 2a përs. sing. indicativ present = ti it laude opura ti it làudes
- - - 2a përs. sing. indicativ ampërfét = ti it laudave opura ti it laudàves
Sconda coniugassion: Lese. 2a përs. sing. indicativ present = ti it lese opura ti it léses
- - - 2a përs. sing. indicativ ampërfét = ti it lesìe opura ti it lesìes
Tersa coniugassion: Finì. 2a përs. sing. indicativ present = ti it finisse opura ti it finisses
- - - 2a përs. sing. indicativ ampërfét = ti it finìe opura ti it finìes

Esempi 'd verb intransitiv regolar che a deuvra l'ausiliar "esse"
Verb anvejé
  • Passà indicativ
  • mi i son anvejà
  • ti it ses anvejà
  • chièl a l'é anvejà
  • noi(àutri/e) i soma anvejà
  • voi(àutri/e) i seve anvejà
  • lor(àutri/e) a son anvejà
  • Trapassà indicativ
  • mi i j'era anvejà
  • ti it j'ere anvejà
  • chièl a l'era anvejà
  • noi(àutri/e) i j'ero anvejà
  • voi(àutri/e) i j'ere anvejà
  • lor(àutri/e) a j'ero anvejà
... e via fòrt, sensa particolar probléma.



anans cà tàula

Created using: Lightning HTML Editor Version 2.20.1997