part ch'a fà dés

ël Piemontèis

për capisse méj

cite nòte 'd Gramàtica

Ij verb 2 Le coniugassion regolar dij verb.

An costa session i vardoma le tre coniugassion regolar piemontèise ant la forma attiva. Peui i vëddroma ij verb iregolar piemintèis, le diverse particolarità, le coniugassion passiva e riflessiva, le fore interogative, negative e interogatrv-negative. I notoma sùbit che, an Piemontèis, ël meud congiuntiv a l'é sempe dovrà an manera giusta e sempe cand a serv (coma an Latin). Sensa dovré 'l congiuntiv as peul nen parlé giust an Piemontèis, e a l'é pì difìcil fésse capì.

Prima coniugassion regolar (...é) I arportoma un verb transitiv, con ausiliar "avèj". Për ij verb intransitiv che a deuvro l'ausiliar "esse" a basta sostituì le vos dël verb "avèj" con le corispondente (istessi temp e meud) dël verb "esse". La prima coniugassion piemontèisa a l'é cola che a l'anfinì present a seurt an "...é ". La "é " a l'ha l'acsan aùss, e donca a l'é pronunsià strèita, an manera che a smija a la pronunsia dl'anfinì dla prima coniugassion fransèisa (dont a l'é diferenta la grafìa). La magioransa dij verb a fà part ëd costa coniugassion. Ël verb laudé MEUD INDICATIV Present Ampërfét Passà Passà lontan Trapassà Trapassà lontan Ffutur sempi (*) Ffutur anterior mi i laudo ti it laude chiel a lauda noi i laudoma voi i laude lor a laudo mi i laudava ti it laudave chiel a laudava noi i laudavo voi i laudave lor a laudavo mi i l'hai laudà ti it l'has laudà chiel a l'ha laudà noi i l'oma laudà voi i l'eve laudà lor a l'han laudà mi i laudere ti it laudéres chiel a lauder noi i laudero voi i laudere lor a laudero mi i l'avìa laudà ti it l'avìe laudà chiel a l'avìa laudà noi i l'avìo laudà voi i l'avìe laudà lor a l'avìo laudà mi i avire laudà ti it avires laudà chiel a avir laudà noi i aviro laudà voi i avire laudà lor a aviro laudà mi i laudrai ....(mi i laudreu) ti it laudras chiel a laudrà noi i laudroma voi i laudreve lor a laudran mi i l'avrai laudà ti it l'avras laudà chiel a l'avrà laudà noi i l'avroma laudà voi i l'avreve laudà lor a l'avran laudà MEUD CONGIUNTIV Present Ampërfét Passà Ttrapassà che mi i lauda che ti it laude che chiel a lauda che noi i laudo che voi i laude che lor a laudo che mi i laudèissa che ti it laudeisse che chiel a laudèissa che noi i laudeisso che voi i laudeisse che lor a laudeisso che mi i l'àbia laudà che ti it l'àbie laudà che chiel a l'àbia laudà che noi i l'àbio laudà che voi i l'àbie laudà che lor a l'àbio laudà che mi i l'avèissa laudà che ti it l'avèisse laudà che chiel a l'avèissa laudà che noi i l'avèisso laudà che voi i l'avèisse laudà che lor a l'avèisso laudà MEUD CONDISSIONAL Present (*) Passà mi i laudrìa ti it laudrìe chiel a laudrìa noi i laudrìo voi i laudrìe lor a laudrìo mi i l'avrìa laudà ti it l'avrìe laudà chiel a l'avrìa laudà noi i l'avrìo laudà voi i l'avrìe laudà lor a l'avrìo laudà MEUD IMPERATIV Present Futur - - - - lauda ch'a lauda laudoma laudé ch'a laudo - - - - it laudras a laudrà i laudroma i laudreve a laudran MEUD AMPERSONAJ ...Anfinì..... Partissipi .Gerundi.................. Present Passà... Present Passà... Present Passà... laudé avèj laudà - - - - laudà laudand (laudanda) (an laudand) avend laudà Nòta (*) : Ël futur sempi a l'ha desinense rai, ras, ..., etc. coma régola. Se però la radis dël verb a finiss con ij grup: consonant + l, oppure consonant + r, la desinensa a dventa erai, eras, ..., etc.. Coma esempi, 'l futur sempi dël verb parlé a l'é: mi i parlerai, ti it parleras, chièl a parlerà, noi i parleroma, voi i parlereve, lor a parleran Son as aplica 'dcò ai verb dont la radis a finiss con ---i, com ant ël verb mastié. L'istessa régola as àplica al condissional present. Antlora mi i laudrìa, ma mi i parlerìa, etc. Notoma che se la final dla radis a l'é na --r a ven seguìa la régola general : pioré a fà al futur: mi i piorrai, etc.. Fòrse costi a son j'ùnich cas ëd dobia vera nen precedùa da ë (ma as dis ëdcò mi i piorerai). I arciamoma 'l verb mangé për arcordé la grafìa e la fonética për ël son dla "g dossa" seguìa da consonant: mi i mangg-rai, ti it mangg-ras, chièl a mangg-rà, noi i mangg-roma, voi i mangg-reve, lor a mangg-ran Sconda coniugassion regolar (...e) I arportoma un verb transitiv, con ausiliar "avèj". Për ij verb intransitiv che a deuvro l'ausiliar "esse" a basta sostituì le vos dël verb "avèj" con le corispondente (istessi temp e meud) dël verb "esse". La sconda coniugassion piemontèisa a l'é cola che a l'anfinì present a seurt an "...e " nen acentà. La "e " a l'é an sìlaba duverta e donca a l'é pronunsià strèita, an manera che as avzin-a 'n pòch a la pronunsia dl'anfinì dla tersa coniugassion fransèisa (dont a l'é diferenta la grafìa). Ël verb lese MEUD INDICATIV Present Ampërfét Passà Passà lontan Trapassà Trapassà lontan Futur sempi Futur anterior mi i leso ti it lese chiel a les noi i lesoma voi i lese lor a leso mi i lesìa ti it lesìe chiel a lesìa noi i lesìo voi i lesìe lor a lesìo mi i l'hai lesù ti it l'has lesù chiel a l'ha lesù noi i l'oma lesù voi i l'eve lesù lor a l'han lesù mi i lesire ti it lesìres chiel a lesir noi i lesiro voi i lesire lor a lesiro mi i l'avìa lesù ti it l'avìe lesù chiel a l'avìa lesù noi i l'avìo lesù voi i l'avìe lesù lor a l'avìo lesù mi i avire lesù ti it avires lesù chiel a avir lesù noi i aviro lesù voi i avire lesù lor a aviro lesù mi i lesrai ....(mi i lesreu) ti it lesras chiel a lesrà noi i lesroma voi i lesreve lor a lesran mi i l'avrai lesù ti it l'avras lesù chiel a l'avrà lesù noi i l'avroma lesù voi i l'avreve lesù lor a l'avran lesù MEUD CONGIUNTIV Present Ampërfét Passà Trapassà che mi i lesa che ti it lese che chiel a lesa che noi i leso che voi i lese che lor a leso che mi i lesèissa che ti it lesèisse che chiel a lesèissa che noi i leslèisso che voi i lesèisse che lor a lesèisso che mi i l'àbia lesù che ti it l'àbie lesù che chiel a l'àbia lesù che noi i l'àbio lesù che voi i l'àbie lesù che lor a l'àbio lesù che mi i l'avèissa lesù che ti it l'avèisse lesù che chiel a l'avèissa lesù che noi i l'avèisso lesù che voi i l'avèisse lesù che lor a l'avèisso lesù MEUD CONDISSIONAL Present Passà mi i lesrìa ti it lesrìe chiel a lesrìa noi i lesrìo voi i lesrìe lor a lesrìo mi i l'avrìa lesù ti it l'avrìe lesù chiel a l'avrìa lesù noi i l'avrìo lesù voi i l'avrìe lesù lor a l'avrìo lesù MEUD AMPERATIV Present Futur - - - - les ch'a lesa lesoma lese ch'a leso - - - - it lesras a lesrà i lesroma i lesreve a lesran MEUD AMPËRSONAJ ...Anfinì.... Partissipi. .Gerundi.............. Present Passà... Present Passà... Present Passà... lese avèj lesù - - - - lesù lesend (lesenda) (an lesend) avend lesù Tersa coniugassion (...ì) I arportoma un verb transitiv, con ausiliar "avèj". Për ij verb intransitiv che a deuvro l'ausiliar "esse" a basta sostituì le vos dël verb "avèj" con le corispondente (istessi temp e meud) dël verb "esse". La tersa coniugassion piemontèisa a l'é cola che a l'anfinì present a seurt an "...ì " acentà grév (as capiss). La pronunsia dl'anfinì a l'é coma la pronunsia dl'anfinì dla sconda coniugassion fransèisa (dont a l'é un pòch diferenta la grafìa). Ël verb finì MEUD INDICATIV Present Ampërfét Passà Passà lontan Trapassà Trapassà lontan Futur sempi Futur anterior mi i finisso ti it finisse chiel a finis noi i finioma voi i finisse lor a finisso mi i finìa ti it finìe chiel a finìa noi i finìo voi i finìe lor a finìo mi i l'hai finì ti it l'has finì chiel a l'ha finì noi i l'oma finì voi i l'eve finì lor a l'han finì mi i finire ti it finìres chiel a finir noi i finiro voi i finire lor a finiro mi i l'avìa finì ti it l'avìe finì chiel a l'avìa finì noi i l'avìo finì voi i l'avìe finì lor a l'avìo finì mi i avire finì ti it avires finì chiel a avir finì noi i aviro finì voi i avire finì lor a aviro finì mi i finirai ....(mi i finireu) ti it finiras chiel a finirà noi i finiroma voi i finireve lor a finiran mi i l'avrai finì ti it l'avras finì chiel a l'avrà finì noi i l'avroma finì voi i l'avreve finì lor a l'avran finì MEUD CONGIUNTIV Present Ampërfét) Passà Trapassà che mi i finissa che ti it finisse che chiel a finissa che noi i finisso che voi i finisse che lor a finisso che mi i finièissa che ti it finièisse che chiel a finièissa che noi i finlièisso che voi i finièisse che lor a finièisso che mi i l'àbia finì che ti it l'àbie finì che chiel a l'àbia finì che noi i l'àbio finì che voi i l'àbie finì che lor a l'àbio finì che mi i l'avèissa finì che ti it l'avèisse finì che chiel a l'avèissa finì che noi i l'avèisso finì che voi i l'avèisse finì che lor a l'avèisso finì MEUD CONDISSIONAL Present Passà mi i finirìa ti it finirìe chiel a finirìa noi i finirìo voi i finirìe lor a finirìo mi i l'avrìa finì ti it l'avrìe finì chiel a l'avrìa finì noi i l'avrìo finì voi i l'avrìe finì lor a l'avrìo finì MEUD IMPERATIV Present Futur - - - - finis ch'a finissa finioma finì ch'a finisso - - - - it finiras a finirà i finiroma i finireve a finiran MEUD AMPËRSONAJ Anfinì....... Partissipi. .Gerundi............... Present Passà... Present Passà... Present Passà... finì avèj finì - - - - finì finiend (finienda) (an finiend) avend finì Nòta Për tute e tre le coniugassion a esist na variant a la prima përson-a singolar dl'indicativ futur. I l'oma, ant l'órdin: Prima coniugassion: Laudé. 1a përs. sing. indicativ futur = mi i laudrai opura mi i laudreu Sconda coniugassion: Lese. 1a përs. sing. indicativ futur = mi i lesrai opurami i lesreu Tersa coniugassion Finì. 1a përs. sing. indicativ futur = mi i finirai opura mi i finireu Sempe për tute e tre le coniugassion a esist na variant a la sconda përson-a singolar dl'indicativ present e ampërfét. I l'oma ant l'órdin: Prima coniugassion: Laudé. 2a përs. sing. indicativ present = ti it laude opura ti it làudes - - - 2a përs. sing. indicativ ampërfét = ti it laudave opura ti it laudàves Sconda coniugassion: Lese. 2a përs. sing. indicativ present = ti it lese opura ti it léses - - - 2a përs. sing. indicativ ampërfét = ti it lesìe opura ti it lesìes Tersa coniugassion: Finì. 2a përs. sing. indicativ present = ti it finisse opura ti it finisses - - - 2a përs. sing. indicativ ampërfét = ti it finìe opura ti it finìes Esempi 'd verb intransitiv regolar che a deuvra l'ausiliar "esse" Verb anvejé Passà indicativ mi i son anvejà ti it ses anvejà chièl a l'é anvejà noi(àutri/e) i soma anvejà voi(àutri/e) i seve anvejà lor(àutri/e) a son anvejà Trapassà indicativ mi i j'era anvejà ti it j'ere anvejà chièl a l'era anvejà noi(àutri/e) i j'ero anvejà voi(àutri/e) i j'ere anvejà lor(àutri/e) a j'ero anvejà ... e via fòrt, sensa particolar probléma.

Created using: Lightning HTML Editor Version 2.20.1997