Trotseerloodjes Homepage
Wat zijn trotseerloodjes?
Trotseerloodjes zijn een typisch Noord-Nederlands verschijnsel. Bij het maken van (vooral met leien bedekte) daken werden vroeger geen kopse pannen gebruikt op de randen, maar werd de rand afgedekt met een loodflap. Deze loodflap wordt meestal verankerd d.m.v. vastspijkeren. Het nadeel is echter dat bij het vastspijkeren een gat in het lood ontstaat waardoor water naar binnen kan sijpelen. Daarbij komt nog dat de vroegere spijkers van ijzer waren, dat na verloop van tijd wegroest. Om dit inregenen en verroesten te voorkomen werd vroeger (en ook tegenwoordig nog wel bij restauraties) in Noord-Nederland elke spijker afgeschermd m.b.v. een zogenaamd trotseerloodje. Dit loodje wordt boven het spijkergat over de spijker gesoldeerd en heeft dus een vergelijkbare werking als een dakpan. Ook komen trotseerloodjes voor op zijkanten van dakkapellen en op vele plaatsen waar lood of zink met spijkers vastgezet werd. De trotseerloodjes werden in vroeger tijden gebruikt als een soort visitekaartje van de loodgieter door plaatjes te gieten voorzien van zijn naam of initialen, met daarbij vaak een datering in de vorm van een jaartal.
Vanaf welk moment loodgieters en leiendekkers deze techniek zijn gaan gebruiken is niet bekend. De oudst bekende trotseerloodjes dateren uit het eind van de 16e eeuw. Daarvoor zullen zeer waarschijnlijk ook loodjes zijn toegepast maar hiervan is niets meer bewaard gebleven. Tot niet zo lang geleden werden alle oude loodjes bij restauratie gewoon omgesmolten als oud lood.
Hoe zien trotseerloodjes er uit?
| Over het algemeen zijn trotseerloodjes schildvormige stukjes lood met een afmeting van circa 5 tot 7 centimeter breed en 5 tot 10 centimeter lang. De bovenkant is altijd recht om vast te solderen boven het spijkergat. De voorkant is meestal voorzien van de naam of initialen van de loodgieter; vaak wordt ook een jaartal aangebracht. Verder worden er vaak loodgietersgereedschappen op afgebeeld: erg algemeen zijn de soldeerbouten in verschillende vormen en maten, alsmede leihamers (vaak werd het loodgieten en het leidekken door dezelfde persoon gedaan) en waterpompen (ook waterpompen waren vroeger een produkt van de loodgieter). Vaak is aan de vorm of de afbeeldingen op de loodjes te zien uit welke streek of stad de trotseerloodjes afkomstig zijn. Om hiervan een beeld te krijgen wordt verwezen naar de pagina met Vormen van trotseerloodjes en naar de pagina met Afbeeldingen op trotseerloodjes, die kunnen dienen als hulp bij de determinatie van herkomst van trotseerloodjes. | |
Voorbeelden van trotseerloodjes onderverdeeld per provincie en/of stad
Een deel van de in deze site opgenomen informatie is afkomstig uit het boekwerkje 'Meestertekens op het dak' van Dhr. P.P. Steijn (met toestemming). Verwezen wordt dan ook naar dit werk voor uitgebreidere informatie. Heeft u vragen, wilt u met mij in contact komen, heeft u trotseerloodjes in uw bezit en wilt u bijdragen aan de verzameling of wilt u simpelweg een opmerking maken over deze site: E-mail mij!