Gjate luftes midis ish republikave te Jugosllavise mbi 5.000 shqipetare luftuan sebashku me luftetaret Kroate dhe Myslymane te Bosnjes. Kur politika e rezistences paqesore deshtoi, disa shqipetare iu kthyen armeve. Pozita e Rrugoves filloi te lekundej pas Nentorit 1995 kur çeshtja Kosovare u la jashte programit ne bisedimet e paqes ne Dayton. Brezi i ri i Kosovareve filloi te pyese veten, perse duhet te vazhdonin akoma nje politike paqesore, kur Serbet e Bosnjes nepermjet gjuhes se armeve dhe barbarizmave arriten te sigurojne nje "gati-shtet" ne brendesi te Bosnjes.
Ushtria çlirimtare e Kosoves (uçk) u shfaq per here te pare ne 1992 ne Maqedoni. Ne 1995,fillimet e luftes se armatosur ndaj sebeve u duken kur, u.ç.k.-ja ndermori sulme megjithese te izoluara kunder policise. uçk-ja u shfaq per here te pare publikisht ne qershor 1996, duke marre persiper nje numer aksionesh sabotimi ndaj piliceve dhe policise ne Kosove. Pas ketyre ngjarjeve autoritetet Serbe e quajten ate "organizate terroriste". Qe nga 1997 uçk-ja vazhdoi te ndermarre sulme ndaj oficereve te policise.Eshte per tu theksuar se ata nuk sulmonin strukturat ushtarake te ushtrise Jugosllave por vetem ngrinin kurthe ndaj patrullave policore serbe ose ndeshkonin shqipetaret qe bashkepunonin me kete te fundit.
Ushtria çlirimtare e Kosoves nuk ishte nje organizate e bashkuar ushtarake e cila t'i bindej nje autoriteti civil apo partie politike, por funksiononte si levizje guerrilase me luftetare te armatosur lehte. Sidoqofte pjesetaret e saj ishin te pregatitur dhe u bindeshin urdhrave te eproreve me nje disipline te perkryer. Fuqia e uçk-se u rrit nga 500 anetare aktive ne fillim te 1998 deri ne ne disa mijra ne fund te luftes (disa dokumente na sugjerojne shifra qe luhaten nga 15.000 deri ne 20.000 guerrilas te armatosur). Uçk-ja nuk perbente nje levizje ,te madhe te vetme rezistence. Fuqia kryesore e saj qendronte ne disa grupe mjaft te pregatitura(disa qindra komando), dhe pjesa tjeter e anetareve aktive te shperndare neper krahinat e ndryshme. Aksionet ishin te shpejta dhe ndermerreshin nga grupe te vogla prej 5-6 luftetaresh.
Shume anetare te uçk-se kishin nje pregatitje profesionale, kjo pasi shume prej tyre ishin ex-pjesetare te ushtrise jugosllave. Uçk-ja punonte gjithashtu, mjaft mire edhe ne fshehtesi. Disa lider te saj madje kane qene anetare te UDB(sherbimeve sekrete Jugosllave).

Sipas pretendimeve serbe ushtria çlirimtare e Kosoves perfshinte rreth 1.000 mercenare nga Shqiperia, Bosnja,Kroacia, Arabia Saudite, Yemen dhe Afganistani. Midis tyre edhe disa instruktore Angleze dhe Gjerman. Megjithate pjesa derrmuese e tyre perbehej nga Shqipetare ish-ushtarake te policise,ushtrise dhe Sigurimit te Shtetit. Gjithmone duke iu referuar zyrtareve Serbe, qendrat e para te pregatitjes se uçk-se ndodhen ne Labinot(afer Tiranes), Tropoje, dhe Kukes, pikerisht qendrat me te rendesishme ushtarake te Shqiperise verilindore.
Fillimish uçk-ja drejtonte sulme te tipit godit-dhe-largohu, kunder forcave speciale Serbe,duke vepruar sidomos ne provinca. Ne menyre karakteristike, grupe guerrile hapnin zjarr kunder patrullave te policise,duke i terhequr ata neper pyje ku ishin ngritur prita.Fillimisht ndertesat,automjetet dhe personeli i larte i policise speciale nuk goditeshin.Por pas masakres ne Drenice ne muajin Mars 1998(ku ra dhe Komandant Adem Jashari), aksionet e uçk-se u rriten ne menyre eksponenciale. Ne Prill dhe Maj 1998 u ndermoren sulme ndaj strukturave te policise ushtarake qe bashkepunonte me forcat speciale.Ne Maj-Qershor u kryen aksione ne nje shkalle me te gjere, u moren fshatra ne kryqezime te rendesishme, me qellim qe te krijoheshin ne pjesen perendimore te Kosoves(midis Pejes dhe Gjakoves) territoret e para te çliruara, dhe te nderpriteshin keshtu nderlidhjet midis forcave lokale dhe atyre qendrore te ushtrise Serbe,qe ndodheshin ne pjesen lindore te Kosoves. Ushtria Jugosllave iu pergjigj ketyre aksionev e me bombardime te artilerise se rende duke djegur e shkatterruar fshtra te tere. Sulme te tjera te uçk-se u bene ne rruget kryesore, ndaj stacioneve te policise e sidomos ne pikat me te dobeta te saj, aty ku ishin me te izoluar dhe kishin nevoje per mbeshtetje dhe ndihme te perditshme.
Deri ne mars '98 uçk-ja perdorte arme te lehta, por me tej forcat e saj u armatosen me pushke te kalibrave te medhenj, anti-tanke, pushke smbrapsese, hedhese rraketash dhe mortaja.Ne srtategjine e saj uçk kishte edhe sulmet ndaj depove pikerish per rrembin e armeve. Pjesa me e madhe e armeve sidoqofte thuhet se ka prejardhje nga Kina dhe Singapori.
Mendohet qe uçk te kete pasur 2 qendra komandimi: Nje jashte Kosoves dhe tjetra ne Prishtine. Kjo e fundit e pajisur me nje baze logjistike mjaft te zhvilluar. Gjithashtu edhe sherbimet e inteligjences(pra spiunazhi) ishin te organizuara mjaft mire brenda saj.
Si Rrugova edhe uçk-ja kane insistuar per nje Kosove te pavarur.Ushtria çlirimtare e Kosoves ka profetizuar si objektiv afatgjate te saj, bashkimin e trevave shqipetare te Maqedonise,Shqiperise dhe Kosoves ne nje SHQIPERI TE MADHE. Megjithate, deri vone, pjesa derrmuese e Kosovareve kishin bindjen qe Kosoves duhej t'i jepej statusi i Republikes se trete ne Jugosllavi si nje hap te pare per arritjen e pavaresise.Kjo hipoteze ishte mjaft terheqese edhe per komunitetin internacional pasi ne kete menyre nuk do te kishte ndryshime te kufijve. Por Serbia e hodhi poshte kete koncept duke argumentuar se Kosova mbetet çeshtje e brendshme e Serbise.Keshtu rreth mesit te '98 Vizioni i kosovareve mbi kete koncept kishte ndryshuar katerciperisht.Tashme vetem protektorati nderkombetar shihej si rruge e ndermjetme per aritjen e pavaresise.
Perveç se u shkaktoi humbje forcave sebe, uçk-ja i dha pretekstin Millosheviçit per te ndermare nje sulm masiv dhe per te kryer masakrat e mijra Kosovareve. Ne fund te shkurtit 1998 pati nje seri te paprecedente perplasjesh mes policise dhe uçk-se. Si rjedhoje e ketyre sulmeve brenda disa muajsh u dogjen fshatra dhe u masakruan pleq,gra e femije. Forcat ushtarake dhe paramilitaret linin prapa vetem toke te djegur. Pati edhe protesta neper qytete qe u shuajten me dhune duke lene edhe ketu te vrare e te plagosur. Si rezultat i ketij represioni mijra Kosovare u shperngulen nga shtepite e tyre, shume prej tyre u strehuan ne familje te tjera qe u hapnin dyert e shtepive, te tjere u strehuan neper pyje dhe vetem nje pjese e vogel kaluan kufijte.
Keshtu si rezultat i shperthimit te luftes ne shkalle te gjere, ne vere te 1998 rezultonin rreth 300.000 te shperngulur. Ne Korrik Millosheviçi e rriti nivelin e dhunes ndaj shqipetareve. Ne kete periudhe numerohen me qindra te vrare.Fale embargos Serbe qe filloi ne janar te 1998 ekonomia lokale u shkaterrua. Vetem ne Tetor u arrit nje mareveshje per pushim zjarri, me insistimin e faktorit internacinal dhe per aresye te krizes humanitare qe po perjetohej. Gjendja do te perkeqesohej me shume me ardhjen e dimrit. Nje Mision Verifikimi u nis drejt Kosoves nen drejtimin e Organizates per Sigurine dhe Bashkepunimin Europian(OSCE). Sidoqofte situata vazhdoi te ishte e tensinuar dhe u perkeqesua edhe me tepr ne Janar te 1999. Nje konference paqe, u mbajt, ne Rambouillet (Paris) ne 19 Mars me qellim arritjen e nje marreveshje; Marreveshje qe u refuzua nga pala Serbe. Ne oren 19:00 te 24 Marsit filluan bombardimet e Natos mbi Republiken Federative te Jugosllavise.
Stimat e Millosheviçit sipas se cilave Uçk-ja mund te spastrohej brenda 5-7 diteve, rezultuan te gabuara. Ne maj 1999 uçk i kishte shtuar rradhet e saj me disa mijera luftetare. Mbeshtetesit e armatosur te saj i kishin kaluar te 20.000 njesite. Ndersa njesite serbe shkaterroheshin ose detyroheshin te strehoeshin nga bombardimet e NATO-s, UCK-ja po perjetonte nje ringjalleje te aktivitetit te saj. Mijerat e Shqipetareve te Kosoves, te debuar nga shtepite e tyre gjeten strehim pikerisht ne zonat e kontrolluara prej UCK-se. Keshtu UCk-ja po sterviste rekrute nga rrefugjtet e shumte, pjesa derrmuese e te cileve nga kampet humanitare te Kukesit.

Siç permendem me pare ata kishin edhe nje baze jashte Kosoves e cila vazhdonte ti furnizonte me arme e materiale logjistike. Nje pjese tjeter e armatimit fitohej gjate betejave .Megjithese nuk kontrollonte territore shume te gjera, uçk-ja bente sulme blic, atentate, sulme ndaj autokollonave duke çorjentuar dhe shkaktuar humbje ne rradhete ushtrise(VJ) dhe forcave speciale(MUP). Sipas dokumentacionit amerikan UCK-ja u rrit shume ne numer sidomos gjate 2 muajve te pare te bombardimit te NATOs. Sipas te njejatve stima ne kete periudhe uçk u permiresua shume, cilesia e rekruteve u rrit, gjithashtua edhe cilesia e armatimeve. Rritja ne numer dhe ne cilesi u pasua nga sukseset e uçk-se ne beteje. Tashme ata ishin ne gjendje tu merrnin forcave te VJ dhe MUP armatime te renda dhe territore te rendesishme(megjithate vazhdoi te blinte armatime edhe ne tregjet boterore). Ajo dha ndihmen kryesor ne terren per te smbrapsur forcat serbe...

Artikulli i bere nga "GENTI"