L’ARSERCA DL’ÒR         

L’arserca dl’òr ant l’Italia setentrional, nà quàich  sécol prima ëd Crist, a l’é continuà sensa mai chité fin-a al di d’ancheuj.

Ant ël second dòp guèra,  st’atività, ch’a  rendìa pì nen, a l’andasìa via via morend.

Dal 1985 un trop d’appassionà bielèis a l’ ha ancaminà a còje j’utìss, le testimonianse e le técniche, fondand peui l’Associazione Biellese Cercatori d’oro. Costa, ansema a l’Associazione per l’Ecomuseo della Valle Elvo & Serra, a l’ha dàit l’ande a na célula museal a Vermogn (Vermogno), na frassion ëd la comun-a ‘d Zubien-a (Zubiena) - an provincia ëd Biela (Biella)- ch’a l’é pròpe  aranda  al parch natural ëd la Bessa.

Ël parch a l’é considerà ël pì significativ pòst italian për l’arserca aurìfera, essend la pì gròssa min-a d’òr dl’época roman-a ch’a l’é mai staje. Ant la midema frassion a-i é ‘dcò ël Centro Visite dël parch e ël Campo Polivalente dell’Associazione Cercatori d’oro.

 

ËL MUSEO DL’ARSERCA

DL’ÒR E DLA BESSA

Ël museo a presenta le testimonianse ëd doimila agn ëd contìnua  arserca dl’òr ant ël  Bielèis (Biellese) e ant l’Italia dël Nòrd.

Dòp  la  vìsita  as  fà  na  spassëggiada travers

j’aurifodin-e roman-e e la preuva pràtica d’arserca an sël torent; ël tut an companìa dij  nòstri istrutor.

Ant la sala dël pian tèra a son  presentà le formassion geològiche dla Bessa e dl’òr, evidensiand che diferensa ch’a-i passa tra l’òr nativ, an forma tridimensional e serà ant ël quars, e l’òr aluvional, sot forma ëd pajëtta.

As peulo osservé fin-a le técniche e j’utìss  originaj për l’arcerca dl’òr, ordinà second j’àree d’ apartenensa: ij copon ëd l’Elf (Elvo), le gave dl’Eva d’Òr (Orco), le trolle dël Ticin, ij bancon dl’Adda, piat e scalëtte ëd  forme diferente.

Al pian da sora, ant la session ëstòrica, a son mostrà j’artrovament,  le  técniche d’estrassion e ij pòst archeològich ij pì amportant  ëd la Bessa.

Ël përcors a sèguita travers l’Età ‘d mes  e ël Rinassiment, presentand dij diplòma ‘d vàire imperator ch’a concedìo a vësco e nòbij locaj ël dirit dë sfrutament dij fium. A-i é ëdcò dij modelin e dj’ilustrassion sl’arserca ant ij  sec. XVII e XVIII e fin-a dj’assion societarie, fòto d'época e rilevassion geològiche dij sec. XIX e XX.

Al pian a bass, ant l’ùltima session, a-i é na senten-a ëd campion d’òr pëscà ant ij fium ëd la pianura padan-a e dj’ambientassion ch’a mostro come ch’a son le min-e d'òr nativ dël Mont Reusa,  la macinassion e amàlgama dël mineral tirà fòra e la costrussion ëd j’asie ëd bosch për l’ arserca ant jë riaj.

Ël muséo a fà part dël sistema ecomuseal provincial e regional ansema a d’àutri pòst: la tradission ëd l’edilissia a la Trappa ëd Sordèivo  (Sordevolo),  la   lavorassion  dël   fer  ant

j’Officine ëd Netro e ant la Fusin-a ëd Mongrand (Mongrando), la religiosità popolar ant  ël Santuari ëd Graja (Graglia) e la civiltà  montagnin-a an Bagneri, davzin Muscian (Muzzano).

A-i é fin-a na video-biblioteca specialisà a disposission dij visitator.