Home Stamboom Klunder Trotseerloodjes

Vormvariaties in trotseerloodjes

Trotseerloodjes komen in vele vormen en maten voor. Toch zijn er enkele vaste vormen te ontdekken die vaak streekgebonden zijn. Hieronder een aantal voorbeelden, onderverdeeld naar provincie of stad.

Algemeen

De algemene vorm van trotseerloodjes is hiernaast afgebeeld. Het is de vorm van een wapenschildje, meestal iets langer dan dat het breed is: de breedte varieert van 5 tot 7 centimeter (met uitschieters naar 10 cm breed) en de lengte varieert van 5 tot 10 centimeter. Deze standaardvorm voor trotseerloodjes wordt door het hele land gebruikt en in de kop van Overijssel is dit vrijwel de enige gebruikte vorm, zie daar ook voor voorbeelden.

Groningen

Rond circa 1750 begint in Groningen een periode waarin het loodje robuust uitgevoerd wordt met meestal een sierlijk gebogen rand. De vorm is meestal zoals hiernaast afgebeeld. Deze periode zet zich door tot het begin van de tweede helft van de 19de eeuw. Ook modernere loodjes in de provincie Groningen worden vaak nog in deze karakteristieke vormen gemaakt. Zie voor voorbeelden onder de provincie Groningen.

Friesland

In Friesland wordt van oudsher de standaardvorm voor de trotseerloodjes gebruikt, maar de modernere loodjes (vanaf circa 1870) hebben vaak een karakteristieke vorm zoals hiernaast is afgebeeld. Het loodje buigt aan de zijkant diep naar binnen en is vaak relatief klein van formaat.

Utrecht

Ook in de provincie Utrecht wordt van oudsher de standaardvorm voor de trotseerloodjes gebruikt, maar ook hier hebben loodjes (vanaf circa 1850) vaak een karakteristieke vorm zoals hiernaast is afgebeeld. Het loodje is vrijwel vierkant met rechte zijden en afgesneden hoeken.

Schiedam en de Veluwe

De hiernaast afgebeelde vorm van trotseerloodjes komt overwegend op 2 plaatsen in het land voor: in de plaats Schiedam (vaak vergezeld met de afkorting SD) en op de Veluwerand (bijvoorbeeld in steden als Elburg en Harderwijk). Ook in de stad Kampen (dat tenslotte op de grens van de Veluwe ligt) werd de vorm in de 17e eeuw gebruikt. Het gaat hier om een loodje met rechte kanten, waarbij de onderkant een halfronde uitstulping heeft. Zowel oudere (17e en 18e eeuw) als modernere loodjes met deze vorm zijn bekend.

Amersfoort en Gouda

De hiernaast afgebeelde vorm van trotseerloodjes (en variaties daarop) komt vrijwel uitsluitend voor in Amersfoort en Gouda en omgeving. De afbeelding in Amersfoort bestond vaak uit gekruiste pompstokken, zie voor voorbeelden onder Amersfoort. Vooral de oudere loodjes uit de 17e/18e eeuw hebben een dergelijke vorm. Voor verschillende voorbeelden zie ook onder Gouda.

Delft

Trotseerloodjes uit de stad Delft hebben behalve een karakteristieke opdruk met vele gereedschappen vaak ook een eigen vorm zoals hiernaast is te zien. Aan de onderkant is een speciaal puntje aangebracht. Vaak staan in dit onderste gedeelte de initialen van de loodgieter en/of het jaartal. Zie voor voorbeelden onder de stad Delft.

Enkhuizen

Trotseerloodjes uit de stad Enkhuizen hebben behalve een aantal karakteristieke opdrukken (zie voor voorbeelden onder Enkhuizen) ook vaak een eigen vorm zoals hiernaast is te zien. De loodjes hebben een licht gekromde of gebogen zijkant, spits toelopend van onderen, een soort van hartje zonder de bovenkant. Deze vorm is vrijwel uitsluitend in de stad Enkhuizen terug te vinden.

Noord-Holland

Uit meerdere plaatsen uit Noord-Holland zijn loodjes bekend met een zogenaamde cartouche-rand. Deze randversiering is typisch voor Noord-Holland. Dergelijke loodjes met initialen en huismerken zijn aangetroffen in Blokker, Medemblik en Alkmaar alsmede in Amsterdam zoals op de pagina over Amsterdam te zien.