A vorpe e o lô

A vorpe e o lô
(Elsa Pastorino)
Unna vòtta gh'ëa unna vorpe che a l'ëa stuffa d'aveighe o lô de longo appreuvo e, con mette à fruto a sò furbaia, a l'à convinto à no scorrîla ciù, perché a gh'à dïto ch'a gh'avieiva fæto avei tutti i giorni o mangiâ segùo; coscì o lô, stanco e affamòu, o l'à açettòu d'ëse sò amigo. Se son missi in cammin verso un pròu, donde gh'ëa tante pëgoe. O pastô, ch'o l'ëa òrbo, pe contâ e pëgoe o se ê fäva passâ tramezo a-e gambe e coscì a vorpe a l'à dïto a-o lô: Piggemmo doe pëgoe de quelle ch'o l'à zà contòu e ghe ê femmo passâ torna tra e gambe, coscì o no se n'accòrze: pòi scappemmo e se ne mangemmo unn-a pe un. E coscì an fæto; peò pe méttise a-o segùo doveivan traversâ o sciumme e a vorpe a l'à dïto torna a-o lô: Femmo coscì; primma ti me pòrti da l'ätra zinn-a, pòi ti vegni in derrê à piggiâ unna pëgoa, e pòi ti vegni torna à piggiâ l'ätra. Ma quande o lô o l'à passòu a primma, a vorpe a se l'à mangiâ lesta. Intanto, o lô o l'ëa anæto pe piggiâse a segonda, ma o s'é visto davanti i paisæn co-i bacchi, che ghe n'an dæto ciù che in sce 'n sacco. Quande pòi o l'é arriescïo à arrivâ da-a vorpe, lê a gh'à fæto credde che a pëgoa a gh'ëa scappâ e che lê ascì a l'ëa despiâ. Se son missi torna pe cammin e, stæti arrivæ da un pollâ, a vorpe a l'à dïto a-o lô: Famme montâ in sciâ teu schenn-a, che coscì intro de pe-o barconetto e, tòsto che son drento, te arvo a pòrta. Ma, tòsto ch'a l'é intrâ, a s'é pappâ doe gallinn-e. Dappeu a l'à averto a pòrta e, avanti che intresse o lô, lê a l'é scappâ ciù lesta ch'a poeiva, de zà che o patron, dòppo tutto o sciäto ch'a l'aiva fæto into pollâ, o saieiva arrivòu. De fæto, o lô o l'ëa giusto intròu che gh'é arrivòu unna scarassâ de baccæ ch'a l'à derenòu. E coscì, de longo co-a pansa veua, o l'é arrivòu da-a vorpe ch'a s'allamentava ch'a gh'aiva unna gamba rotta e a l'à vosciùo che o lô o â portesse in camalletta. E, tanto ch'anàvan, a vorpe a dïva tramezo a-i denti: Ran, ran, che o maròtto o pòrta o san. Allöa o lô o gh'à domandòu: Ma, vorpe, cöse l'é che ti dixi? E lê: Ö, ninte, ninte, m'allamento perchè son tanto mâ ciappâ! Succede che, pe cammin, a vorpe - ch'a l'aiva mangiòu à scciattapansa - gh'é vegnùo unna gran scarma; coscì a l'à pregòu o lô à affermâse pe beive da 'n posso, ma in ammiâ de zù a l'à visto che l'ægua a l'ëa bassa e a l'à dïto: Femmo de coscì, avanti beivo mi e ti ti me tegni pe-a cöa. Quande te diggo: "Lappo, lappo" ti me tïi sciù, pòi ti beivi ti. Intanto a l'é riescïa à beive tanto da levâse a coæ e pòi o lô o l'à tiâ sciù. Ma, quande l'é stæto o sò gïo, e o l'à dïto "Lappo, lappo", a vorpe - in pensâ che in sciâ fin o se saieiva accòrto d'ëse stæto piggiòu in gïo e o se l'avieiva mangiâ, a gh'à respòsto: E mi pe-a cöa te ghe lascio! E a l'à lasciòu cazze into posso.