|
|
Allevamento
Canarini &
Diamanti Mandarini
R.N.A. 69RB
Il Munfrin |
| |
| |
| | 
ËL PIEMONTÈIS A DËV ESSE OBLIGATÒRI A SCÒLA
Ël piemontèis a l’é parlà da na popolassion ch’a l’é ‘l 50% ëd pì ‘d cola dla
Slovenia. Ij Piemontèis a son la sconda minoransa linguìstica d’Europa (o la
prima – s’i consideroma pì nen coma minoransa ij Catalan, ch’a vivo giumai na
situassion diferenta). Tutun, ël nùmer motobin bondos dij parlant a dëv nen esse
na scusa për nen fene consideré con atension ij gròss problema ch’a viv ancheuj
nòst pòpol e soa coltura.
Costi problema a l’han a fé, dnans ëd tut, con la trasmission ëd la lenga: për
la prima vira i arzigoma, an manera concreta e imedià, ëd trovesse – ant ël vir
ëd dontrè generassion – ant un Piemont ch’a parla pì nen piemontèis. Da già che
la manera ‘d parlé a l’é un-a dle marche pì amportante d’un pòpol, se as
realisèissa costa condission nòstr Pais a vëddrìa tutafàit cangià la natura ‘d
soa popolassion.
Belavans costa a l’é tut àutr che n’ipòtesi, e bele se sòn a l’é ‘d sigur ël
problema pì gròss e pì amportant dël Piemont dël di d’ancheuj (dnans ëd la
sanità, dla dzocupassion, dla delinquensa e ‘d tuti j’àutri, da già che dal pì
a-j riva ‘l men e che, donca, dal problema dla lenga a dipendo ‘d conseguensa
tuti j’àutri), a l’é dcò ël pì ignorà.
An efet, n’ann dòp l’àutr, Piemont a l’é na vòta ‘d pì a rabel, sensa che gnun a
smija ch’a na capissa la rason, sensa che gnun a sapia trové ‘d solussion e
mostré dë stra për seurte dal përtus. Ansi, pì i andoma anans e pì a smija che
cola ch’a dovrìa esse la classe dirigenta as compòrta na vira ‘d pì parèj ‘d na
mosca ant un bicer. Tut sòn a riva, bin sigur, për l’inadeguatëssa ‘d costa
classe “dirigenta” (polìtica e econòmica), che ‘l pì dle vire a sà gnanca andova
ch’a viv e ch’as pòrta sensa sust e sensa cognission, dasand ëd rispòste
dëscentrà ch’a son la conseguensa ‘d manere ‘d pensé astrate, baravantan-e e
strangere al Piemont e al caràter dij Piemontèis.
Ma a l’é dcò la conseguensa prima ëd nen avèj considerà (o d’avèj vorsù stërmé)
ël problema dla lenga, ch’a l’é nèn àutr che la mancansa dl’elaborassion
rassional dël fàit che an Piemont a-i viv na popolassion con na soa identità bin
pressisa, ch’a l’é simbolisà e condensà da soa lenga nassional.
S’as seguitrà a fé visa ‘d nèn, a stërmé l’identità ‘d Piemont negandje a soa
lenga sò pòst ant la società piemontèisa, ma bele soa dignità e findi soa
esistensa, a l’é normal ch’a podrà mai dësvlupesse na vera classe dirigenta
ch’a-j veula bin al Pais, ch’a peussa governelo (e nen mach ministrelo – mal!) e
ch’a peussa arzòlvne ij problema. Sòn, tutun, a podrà rivé mach dòp d’avèj
afrontà e arzolvù ‘l problema dla lenga, ch’a l’é, dnans a tut, na question ëd
consiensa: a toca capì che costa a l’é la mira sentral da arzòlve për la vita e
l’avnì ‘d Piemont. A l’é nen n’asar che chi ch’a-j veul nen bin al Piemont a l’abia
sempe fàit coma se ‘s problema a-i fussa nen, ansi, coma se bele la lenga
piemontèisa a esistèissa nen o che, a la malaparà, a fussa na ròba da pòch, na
rumenta dël passà për quatr bonòm, an broa a l’estinsion.
L’ùnica manera për bravé sta situassion a l’é cola ‘d rivé bin tòst a l’ufissialisassion
ëd nòsta lenga nassional e a na soa equiparassion a l’italian, butandla aranda
‘d cost an tute j’ocasion, ant un regim ëd bilinguism integral com a-i é an
Südtirol.
Bin sigur, rendend obligatòri sò ansëgnament an tute le scòle ‘d Piemont, da già
che costa a l’é l’ùnica manera për sicuré la trasmission dla lenga (giusta lòn
ch’a l’é rivaje an Catalunya).
Sòn për na question elementar ëd giustissia e ‘d drit ëd l’òm, oltra che ‘d
democrassìa: pì dlë 70% dij pare e mare dj’ëstudent piemontèis (cfr. Scartari
113 IRES Piemonte) a l’é a pro.
L’avnì ‘d Piemont a passa da lì.
|
Nui-Casaleis &.....
Munfrin
