§ II

SIEGUE IL RACCONTO CONCERNENTE IL MONASTERO DI SANTA MARIA DE LI MARTIRI DAL 1597 SINO ALLA SUA ROVINA NEL 1638

Morì o verso la fine di Gennaro o principi di Febraro il Romito Fra Desiderio nell’anno mille cinquecento novanta sette. Egli si fece testamento in questo anno per Notar Fabrizio Malito a ventisei Gennaro; e con ciò restò libera la Università a fare dello Monastero della Chiata quello che meglio le sembrava, posciache credo, che detto Fra Desiderio avesse molto contribuito a restarsi vacuo senza Frati il cennato luogo, in cui egli non poteva dimorare a suo modo e piacimento, ne poteva amministrare le rendite di se stesso per altro acquistate. Questo morto li cittadini di Grimaldo fanno una donazione irrevocabile ai Frati Carmelitani di Santa Maria delle fabbriche, mobili, stabili, giussi, ragioni, ed azioni spettanti e competenti al monastero della Chiata, come se ha dalla seguente rogata dal Regio Notaro Gianpietro Pizzuto a ventiquattro Febbraro dello anno mille cinquecento novantatre.
"In dei nomine Amen
Regante Philippo de Austria Dei gratia rege anno eius quadragesimo feliciter die vigesima quarta Febriarii undecimo indictionis millesimo quinquagesimo nonagesimo septimo.
Grimaldi. Nos infrascripti Iudex, Notarius, et testes Personalmente costituti l’infrascritti Sindico, eletti, omnini, et Università de Grimaldo, per li quali se declara, e swe fa fede omnibus = Sefa fede per noi infrascritti Sindico, Eletti, homini, et Università de Grimaldo, qualmente li anni passati per detta Università, et omini di essa fu fatta devozione irrevocabiliter inter vivos allo Monastero de Santa Maria de li Martiri fondato in questa terra dallo Ordine dei Carmelitani de la Fabbrica, terre, possessioni, intrate, e altri beni mobili, et stabili de lo loco, at ecclesia detta et nominata la Chiata, e fattola grantita del lo detto Monastero de lo Carmine si per quanto spettava alla Università, secondo appare per pubblico istrumento stipulato per Notaro Gio.petro de Pizzuti, si ancora per virtù de una donazione fatta per lo quondam Frate Desiderio Saccomanno fondator de dette frabbrica, ecclesia, et beni alla detta Università stipulata per Notar Gio:Battista Saccomanno; e fi la presente li provinciali, e priori de detto Monastero del Carmine non hanno assistito allo possesso, e beneficio de le dette donazioni ed preghiere, et rogato de la detta Università per non disturbare, ed donare fastidio allo detto Frate Desiderio, quale desiderava starsi solitario, et uxofruttuario sua vita durante. Al presente essendo morto, et humane sepulto detto Frate Desiderio, noi predetti Sindico, eletti, omini et Università de Grimaldo, si per observazione, confirmazione de le dette donazioni, quali cun iuramento confirmamo, retificamo, et approvamo, et quatenus opus est denuo faccimo, et donamo irrevoculibiter inter vivos in perpetuum allo detto Monastero de Santa Maria de li Martiri la sopradetta fravica, possessioni, terre e tutti altri beni mobili, et stabili de detto Monastero detto de la Chiata nominato lo Spirito Santo existenti il qualsivoglia loco, et parte. Come anco per non minuirsi li detti beni e per evitarsi de non pervenir in altre mani, con la volontà de essa Università, hogi volemo, che li Priori e Frati de detto Monastero de Santa Maria se possno pigliare lo corporale, reale, et attuale possesso de dette fraviche e de tutti altri beni mobili, et stabili spettanti ad detto Monastero del lo Spirito Santo, et quelli tenersi, e possedersi nomine a pro parte de detto Monastero de Santa Maria de li Martiri, come grantia, et beni dati ad esso Monastero, et volemo che siano mantenuti in pubblica possessione, e defenzati da la Università, che si commettere da ogni persona, che nce donassi fastidio, perchè questa è nostra volontà. Et ad fede del vero, et cautela del chi pretende in futurum ne habbiamo, fatto la presente sottoscritta da nostre proprie mani, et sigillata de lo proprio sigillo de la Università, ut infra, sub datum Grimaldi die vigesima quinta de Febraro millesimo quinqantesimo nonagesimo septimo.
Ego Notar Gio:Pietro Pizzuti scipsivi e il sigillo della Università = Francisco Jacoe Sindico e Notar Gio:Battista Saccomanno Eletto. Marco Antonio Sacomanno Eletto. Io Notar Io:Ferrante de Pizzutis affermo, ut supra. Io Iacobo Ferraro affermo ut supra. Ego Ioanne Alfonsus de Pizzutis Xagius ad contractui Iudex interfui, et afirmo ut supra. Io Gio:Iacovo Marinaro affermo, ut supra e io Gio:Filippo marinaro affermo ut supra. Io Salustio de Filippo affermo ut supra. Io Gio:petro Saccomanno affermo ut supra. Io Napoli Jachetta affermo ut supra. Io Giovanne Baccaro affermo ut supra. Io Notari Gio:Domenico de Philippo affermo ut supra. Io Gio:Maria Yacoe affermo ut supra. io Petru de Anselmo affermo ut supra. Io Sulpitio Sacchetta affermo ut supra: Io Francesco Rollo affermo ut supra. Io Paolo Saccomanno affermo ut supra. Io Giovanne Mauro affermo ut supra. Signum Crucis proprie manus Marci Saccomanni affirmantis ut supra. Signum Crucis proprie manus Francisci de Stefano ut supra. Signum Crucis proprie manus Andree Yacini ut supra. Signun Crucis proprie manus Petri Cayre ut supra: Signum Crucis proprie manus Cesaris veteri ut supra. Signum Crucis proprie manus Ferdinandi de Napoli ut supra. Signum Crucis propie manus Domilis de Anselmo ut supra. Io Carlo de Pizzutis affermo ut supra. Signum Crucis proprie manus Magistri Aloisi Saccomanni ut supra. Signum Crucis proprie manus Sibij Maye ut supra. Io Iacobo Rollo ut supra.

I CARMELITANI PER AVERE IL POSSESSO
RICORRONO ALLA CURIA ARCIVESCOVILE

Avuta tale donazione; onde ricorsero e supplicarono il Vicario Generale della Curia Arcivescovile di Cosenza D. Fabio Buonomo sotto l’Arcivescovo D. GiaBattista Costanzo, acciò avesse donato il suo consenso e beneplacito a impossessarsi delle fabriche, chiesa, stabili, mobili, e ragioni spettanti al Monastero della Chiata e ne spedisse le dovute bolle. Infatti il cennato Viacario Generale dona il suo assenso, e beneplacito a trenta Aprile del mille cinquecento novantasette; e ne spedisce le bolle a due Maggio dello stesso anno; ed in vigore delle quali i Carmelitani ne prendono il possesso a quattro Maggio dell’anno stesso, come si ricava dal seguente monoscritto pubblico rogato dal regio Notaro Giaferrante Pizzuto a di quattro Maggio mille cinquecento novantasette.
"In dei nomine Amen.
Regnante Philippo de Austria Dei gratia Rege, annom eius quatragesimo feliciter amen. In Pontificatus beatiismi domini nostri Clementis Dei gratia Pape octavi, anno eius sexto, die quata mensis Maji XI indictionis millesimo quinquagesimo nonagesimo septimo, Grimaldi. Nos Iaonnes Alfonsus de Pizzutis eiusdem loci regius ad contractus iudex, Ioannes Petrus de Pizzutis de eodem loco publicus ab imperiali, et apostolica auctoritate notarius, et testes donnus Vincentius Ferrarus, donnus Ioanne Ferdinandus de Pizzutis, Notarius Ioannes Battista Saccomannus, Notarius Ioannes Dominicus Filippo de Grimaldo. Petrus Ioanne de Martino de Apriliano, Ioannes Ferdinandus de Donnisa de Carpanzano, Pandocius Gazarusus de Zompano, et alii quanplures ad hoc vocatis horum serie tastemur, atque fatemur, quod eodem die ibidem ante porte Ecclesie Spiritus Sancti in loco dicto la Chiata una cum Reverendo donno Servilius Marra Archipresytero et Rectore Grimaldi cum toto Clero, Confratribus, totaque Universitate dicte terre utriusque sextum in maiore processione personaliter comparuit Reverendus Pater Frater Dominicus de Raucio de Grimaldo Prior Venerabilis Monasteris dive Marie Matirum Ordinis Carmelitarum in Grimaldo pro nomine, et pro parte dicti Monasterji Conventi, et Ecclesie dive Marie, et totius Religionis predicte exibuit, et presentavit coram nobis predicto Reverendo Archipresbytero, et Rectore infrascripta bullas exepeditas per Reverendam Curiam Archiepiscopalem Consentinam, quarum tenor talis est: Fabius de bono homine utriuqie iuris doctor, Abbas et Ordinarius Majoris Ecclesie Sante Maria Dianensis, Prothonotarius Apostolicus, Illustrissimi, et Reverendissimi Ioannis Baptiste Costantii Archiepiscopi Consentini in spiritualibus, et temporalibus Locutenens, et Vicarius Generalis, etiam cun facultate quequnque beneficia conferendi = Universis, et singulis presentes nostras inspecturis salutem, et sinceram in Domino charitatem. Iamdudum quidem oblata nobils pro parte Reverendorum Fratrum Carmelitanum Univesitatis terre Grimaldi Consentie diocesis petitio et supplicatio extitit tenoris sequentis.
Illustrissimo e reverendissimo Signore. Per parte del molto Reverendo Padre Maestro Beneditto Faletti Commisario Generale de Padri Carmelitani in Calabria, e de li reverendi Padri Prioe, e Frati de Convento de Santa Maria de li Martiri de Carmelitani nella terra de Grimaldo. Illustrissima, e Reverendissima si espone come la Università et homini l’anni passati donarno irrevocabiliter inter vivos al Venerabile Monastero de Santo Amria de li Martiri fondato in Grimaldo da l’ordine de Carmelitani la fabbrica, terra, possessioni, intrate, et altri beni mobili, et stabili de lo loco, ad Ecclesia nominata la Chiata, e fatolo Granta da detto Monasterio del Carmine, secondo appare per pubblico istrumento scritto per mano del Notaro Gio:Petro de Pizzuti, et anco in virtù de una donazione fatta per lo quodem Frate Desiderio Saccomanno fondatore de detta fabbrica, ecclesia a baneficio de la detta Università stipulata per Notar Gio:Battista Saccomanno; lo quale Monasterio de la Chiata se nomina lo Spirito Santo; alle quali donazioni se abbia relazione, se supplica vostra Illustrissima e Reverendissima resti servita prestare il suo consensu, assenso e beneplacitu a quanto è necessario, et explicite a dette donazioni e ciascheduna di esse........ solitu fare, e comandare se lli espediscano le debite bolle; e lo riceveranno a grazia.
Ioannes Baptista Costantius miseratione divina Archiepiscopus Consentinus. Fabius de bono homine utriusque iuris doctor, Prothonotarius Apostolicus, et supradicti Illustrissimi, et Reverendissimi Archiepiscopi Consentini in spiritualibus, et temporali Locutenes, et Vicarius Generalis. Quia viso supradicto mamoriali, et habita summarie informatione de expositis in eo, ac presertim de necessitate, et paupertate Ecclesie Sante Maria de Martiribus ordinis Carmelitanum terre predicte Griamaldi, habita quoque consimilis informatione de qualitatibus, introitibus, et proventibus eiusdem Ecclesie Spiritus Sancti nuncupate existentis in eadem terra, visis videndis; necessitatibusque, et paupertatibus dicte Ecclesie Sante Maria de Martiribius occurrentes ut magis in dies divinus cultus in ea augeatur, aliisque huiusmodi annuentes presenti decreto, autoritate ordinaria ecclesiam predictam Spiritus Santi, que alias fidelium deementiis extitit edificata, nullamque habens animarum curam annexam, Rectore vacantem, nulli abhun concessam, mense Archiepiscopali recognosciter devoluta, seu subdicta cum omnibus suis iuribus, et annexis quibuscunque, ac etiam honoribus, et onoribus perpetuo unimus, annectimus et aggregamus cum dicta Ecclesia dive Marie de Martiribus; ita quod insimul sint unite; et deiceps Fratres dicte Sante Marie de Martiribus ex presentis unionis vigore, possint uti omnibus iuribus, et fructibus dicte ecclesie Spiritus Sancti, pro utilitate, et necessitate pro dicte Ellcesie Sante Marie; dummodo consueta servitia, et onera dicte Ecclesie Spiritus Santi non deferentur, sed integre perdurantur, et adimpleantur per eodem fratres dicte Ecclesie Sancte Marie de Martiribus; supplicationibus predictis, quatenus opus sit assensum, et consensum presentamus, omni modo. Expedientur debite promisiones in forma. Datum Consentie in Archiepiscopali palatio die ultimo mensis Aprilis millesimo quinquagesimo noncentesimo septimo = Fabius de bono homine Locumtenens, et Vicarius Generalis Consentinus. Cunque deinde alia petitio subiungebat valde inetresse predictorum Fratrum Carmelitarum pro futura memoria et cautola dicte Ecclesie, et Conventus Sancte Marie de Martiibus de unione ecclesie predicte Spiritus Sancti, ut predicitur, facta, petentem litteras habere, eiusque, earum vigore tenutam et possissionem unionis predicte, ut moris est, concedi. Nos autem, quibus nihil magis cordi est, quam respicientia divini cultus augmentum et erga Dei Genetricis Marie templa assidue prosequi, et quantum nobis est augere studentes,petitionem huiusmodi esse iustam, in exequutionem quoque decreti preinsaertis per nos legitime lati super unione dicte Ecclesie Spirirtus Sancti cum Eclesia Sante Marie Martirubus; haurm ferie omnibus, et singulis, personis ecclesisticis, ad aliis nostre iurisdictioni subiectis per Civitatem. et Diocesim Consentinam ad premissa, et infrascripta in solidum requirendis, in virtute Sancte obedientie districte precipiendo mundamus, quantenus unus vel alter ipsorum requisiti nomine nostro predictos Reverendum Priorem Provincialem, seu localem, et frates dicte ecclesie, et Conventus Sante Marie de Martiribus in actualem, reralem, et coproralem possessionem eiusdem Ecclesie Spiritus Sancti, eiusdem iurium, et annexorum imponat, immittat, et inducat; inductosque seu impositos, et immissos illos pro tempore manu teneat, et deferat, vigore unionis predicte; a moto exinde quolibet inlicito de, tenore, quam admodum per presntas quoque a movemus, et predicimus a motum. Contradictores, et rebeles per censura ecclesisticas autoritate nostra ordinaria, qoties opus fuerit, compescendo; invocato si opus fuerit auxilio brachij secularis. In quorum fidem, testimonium, et cautelam Fratrum predictorum presentes litteras fieri facimus nostra propria manu sua scriptas, ac sigilli supradicti illustrissimi domini Archiepiscopi Consentini, quo in talibus utitur, impressione munitas, et roboratas. Datum Consentie in Archiepiscopali Palatio die secunda mensis Maii millesimo quanquagesino nocentesimo septimo, Ponticatus Sanctissimi Padris in Christo, et Domini, domini nostri Divina providentia Clementis Pape octavi anno sexto; Presulatus vero supradicti illustrissimi Archiepiscopi anno septimo feliciter, presentibus pro testibus Reverndo D. Servilio Marra Rectore, et Archipresbitero Grimaldi, et Ioanne Francisco de Votellone Civitatis Capue, et Reverendo D. Ioanne Baptista Romano, Fabius de Bon homine Locumtenens et Vicarius Generalis Consentinus. Quibus litteris, seu brani in pergameno cum magno sigillo in calce cere albe et cordibus serici verdis visis, inspectis, et lectis, Predictus Reverendus Prior Frater Dominicus cum magna istantia requisivit supredictum Reverendum Donnum Servilium Archipresbiterum, et Rectorem, quaterus vigore dictarum bullarum, imponere, immitere, et inducere deberet predictum quidem Prioem, nomine dicti Monasterii, et Ecclesie Sancta Marie Martirum, iuxta ipsarum tenorem, seriem et continenta,. Quas quidem bullas ipse Reverendus Archpresbiter, et Rector coram nobis, cum omni, qua decet reverentia, recepit supra caput, et eumdem Fratrem Dominicum Priorem nomine supra dicte Ecclesie, et Fratrum predictorum imposuti, immisit, et in corporalem, realem, et actualem prossessioem pacifice, quiete, et nemine contradicente, vel discrepante per consignationem Clavium cellarum dicte Ecclesie, seu Monasteri Spiritus Sancti, in dicta Ecclesie cantanto solemniter cum dicto Reverendo Clero, intonando: Veni Sante Spiritus, usque ad finem dicti hymni, Campanam pulsanto, altare osculando, et circumcirca fabricam dicte Ecclesie, et cellarum deambulando, et circummeundo cum omnibus iuribus rationibus, et annexis dicte Ecclesie ad ipsam spectantibus, iuxta tenorem, et continantiam dictarum bullarum, et multa alia signa agendo necessaria, et opportuna, quae in talibus utitur. Et deinde, in dicto altare fuit cantata, et celebrata missa Spiritus Santi per dictum Priorem cun dicto Clero Francisco Antonio Iacoe Sindico, Notario Ioanne Battista Saccomanno, et Marco Antonio Saccomanno Electis, et tota gente utriusque sexus dicte Universitatis, cum maxima universorum civium satisfatione, gaudio, et devotione. De quibus omnibus sic gestis, et habitis de istantia predicti Prioris dictus Reverendus Archipresbiter et rector, tacto pectore more Clericorum, pro nomine, et parte dicte Curie Archiepiscopalis promisit Fratres dicte Ecclesie Monasteri Sancte Marie Martirum pro tempore defendere , et in dicta pacifica possessione manutenere ab omni contraveniente persona, iuxta continentiam dictarum bullarum in forma; et requisitione predictorum de predictis scribere debuissemus presentem actum ad futuram rei memoriam, fidem, et tutelam omnium, quorum de cetero inde interest, et interesse poterit: Unde Ego predictus Notarius scripsi, et alias in forma.

FANNO NUOVI ACQUISTI

Impossessatesi i Carmelitani dei Monastero della Chata e delli mobili, stabili, giussi, e ragioni allo stesso pertinenti, di giorno in giorno ancora fecero nuovi acquisti per via di annui censi, legati, donazioni, e compre, che di anno in anno fecero. Pare però che in qualche tempo abbiano trascurata la mondezza della Chiesa dello Spirito Santo della Chiata: perchè nell’anno mille seicento ventisette nel testamento di Giovanni Calderone rogato a diciannove Maggio del Regio Notaro Salvatore Schettini si dice, che il cenato Giovanni lascia erede la Chiesa dello Spirito Santo di Grimaldo, e vuole, che in detta Chiesa se l’erigga una Cappella sotto il titolo di San Francesco di Paola, ed ivi si celibrino messe per l’anima sua, ma col patto, e condizione, che la detta Chiesa delo Spirito Santo si custodisca bene in guisa che non ci vadino animali come per lo passato.

SI TRASFERISCONO DA S. MARIA DE LI MARTIRI
NEL MONASTERO DELLO SPIRITO SANTO DELLA CHIATA

Rovinato Grimaldo nell’anno 1638 dal tremuoto i Religiosi Carmelitani di Santa Maria de li Martiri si ritirano nella propria Chiesa, e Monastero dello Spirito Santo, e quivi stando concessero alle persone di Grimaldo alcuni luoghi allora chiamati Santo Stefano, per fabbricarvisi le case, come da molti istromenti rogati dal regio Notaro Salvatore Schettini, onde ne nacque il nome odierno di detta parte di Grimaldo, che si dice Terra di Chiesa, perché tal luogo era della Chiesa dello Spirito Santo; ed in fatti quasi tutti pagano al Collettore del Convento suppresso, cominciando dalle case del fu Notaro Pietro Iacino, Antonio e Giovanni Iacino verso il fiume per la via sopra le case del fu Alberico Anselmo nella parte di sopra tira alla casa di Girolamo Maja e Gaetano Mauro di Flavio, casa del fu Rubino, e Stefano Rollo esce per le case di qual vico, ed abbraccia la casa tutta sotto via infino la casa di Flavio Colistro, ed orto in faccia alla casa di Notar Pietro Iacino.


INDICE   CONTINUA